Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
fl.3.TypD_osobowośćstresowa
19
określonechoroby,aconajwyżejmożnawskazaćnaistnieniepewnychcech
osobowości,któremogązwiększaćryzykozachorowania.Wydająsiętopo-
twierdzaćtakżemetaanalizyprzeprowadzoneprzezFriedmanaiBooth-Kew-
ley(1987)orazTaylor(1992),którewskazują,żetakieemocje,jaklęk,de-
presja,gniewczywrogośćmogąpełnićpatogennąrolęwrozwojuchorób.
Emocjetemająjednakżecharakterniespecyficzny,awięcmogąbyćtrakto-
wanejedyniejakoogólnyczynnikryzykaróżnychchoróbsomatycznych.
Prezentowanewliteraturzewynikibadańniepozwalająteżnaustale-
nie,czywyrażanieemocjinazewnątrzczyteżraczejichtłumieniejestczyn-
nikiemsprzyjającymrozwojowichorób.Zwolennicypierwszegopodejścia
(Groos,Levenson,1997,Scheff,za:Panagopoulouiin.,2002)przyjmują,
żeekspresjaemocji,zwłaszczagniewu,zwiększaryzykozachorowaniana
chorobyukładukrążenia,przedewszystkimnanadciśnienie.Inni(Temo-
shok,1987;Redford,Barefoot,1988;Pennebaker,Traue,1993;Nyklicek
iin.,2002;Weidneriin.,za:Panagopoulouiin.,2002)zakładają,żeto
raczejbrakekspresjiemocjonalnejsprzyjarozwojowichorób.
Wspomnianeniejednoznacznościikontrowersjeprzyczyniłysiędo
podjęciadalszychposzukiwańzwiązkówzachodzącychmiędzyosobowo-
ściąachorobą,cozaowocowałowykryciemnowegokonstruktu,jakimjest
osobowośćstresowa,nazywanatypemD.
1C3C
TypDłosobowośćstresowa
1C3C1CPojęcieicharakterystykaosobowościtypuD
PojęcieosobowościtypuD,określanejmianemosobowościstresowej
lubpodatnejnastres(distressedpersonality)zostałowprowadzonedolite-
raturyporazpierwszyw1995rokuprzezpsychologaklinicznegoJohana
DenolletazUniwersytetuwTilburgu,wHolandii.NatypD,zdaniemauto-
ra(Denollet,1998),składająsiędwagłównewymiary,traktowanejako
względniestałecechyosobowości,tj.negatywnaemocjonalność(negative
affectivity)orazhamowanie(zahamowanie)społeczne(socialinhibition).
Negatywnaemocjonalnośćwyrażasięwskłonnościjednostkidoprzeżywa-
niasilnychnegatywnychemocji,takichjaklęk,gniew,irytacjaczywrogość.
Zkoleihamowaniespołeczneodnosisiędounikaniazagrożeniazwiązane-
gozrelacjamispołecznymiidotyczyskłonnościdopowstrzymywaniasię
odwyrażanianegatywnychemocjiizachowańzgodnychztymiemocjami.
