Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Jednymzważnychpytańpsychologiijestpytanieoznaczenietrau-
matycznychdoświadczeńdlarozwojuosobowości.Ichociażracjonalne
wydajesięuchyleniesięodzbytkategorycznychsądówwtejkwestii,to
stanowiskateoretykówipraktykówtuoddawnadośćwyraźniepo-
dzielone.Pojednejstronieznajdąsiępoglądyprzypisującetymdoświad-
czeniom,aszczególniewczesnymdoświadczeniomdziecka,kluczowe
znaczeniedlajegopóźniejszegorozwoju,apodrugiej,zwolennikówprzy-
znaniawiodącejroliaktualnymisytuacyjnymwyznacznikomfunkcjono-
wania.
Niekwestionowanympoparciemdlapierwszegoztychstanowiskjest
faktdośćskutecznegowyjaśnianiadiagnozowanychtrudnościludziich
historiąiokolicznościamirozwoju.Tymbardziejżewbadaniachempi-
rycznychnadsytuacyjnymiihistorycznymikorelatamizachowaniatrady-
cyjniekoncentrujemyuwagęnaowejnistotnej”większości,uktórejwy-
stępujebadanyzwiązek,pomijającmilczeniem,częstocałkiemniemałą
grupępozostałychbadanych,uktórych,mimopodobnychdoświadczeń
zprzeszłości,niestwierdzasięuchwytnychzaburzeń.
ZnanibadaczetemperamentuStellaChessiAlexanderThomaswwie-
loletnichpodłużnychbadaniachobserwowalidziecizdrowe,dziecizro-
dzinwysokiegoryzykaidzieciniepełnosprawnefizycznie.Dowiedli
wtychbadaniachniezwykłejplastycznościmózguiludzkiejpsychiki.
Dziękitejplastycznościdziecigłuchonieme,niewidomelubniepełno-
sprawneruchowoznajdowałydrogęrozwojuwłasnegopotencjałuprzy
istniejącychograniczeniach.Bezwzględunato,czyograniczeniebyło
związanezmentalnościąśrodowiska,ubóstwem,patologicznymsyste-
memrodzinnym,czyztrudnymi,stresowymidoświadczeniami,potencjał
tendajeszansępozytywnejikorekcyjnejzmiany.Owaludzkazdolność
adaptacjiiuczeniasięwiążesiębezpośredniozkilkomaproblemamipo-
dejmowanymiwteoriachrozwoju:problememciągłościinieciągłości
rozwoju,pierwotnychdoświadczeń,stadialnościirelacjimiędzystadia-
mirozwojowymi.Autorzyzcałąstanowczościątwierdzą,żeideaprostej,
linearnejiprzewidywalnejewolucjiodwczesnegodzieciństwadodoro-
słościnieodpowiadadanymempirycznym.Kwestionująwręczzasadność
wszelkichprzyczynowo-skutkowychwyjaśnieńbazującychnaklinicznej
rekonstrukcjiwczesnychdoświadczeń.Kładąnacisknaznaczenietempe-