Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
A.Suchańska,T.Schiller-Gąsiorowska,Osobowośćawczesnyuraz…
Nowykontekstdlabadańnadurazemstworzyłydoświadczeniawo-
jenneIIpołowyXXw.,atakżedramatyczneprzeżyciaofiarHolokaustu.
Nadwrażliwośćnabodźcezwiązaneztymiprzeżyciami,dolegliwościso-
matyczne,zaburzeniasnuikoszmarysenne,atakżestanyobniżonego
nastroju,napięciailęku,totylkoniektóreobjawydostrzeganeuofiar.Za-
obserwowaniepodobieństwwklinicznymobraziezaburzeń,niezależnie
odrodzajudoznanegourazu,doprowadziłodoopisanianowejjednostki
chorobowejzaburzeniastresupourazowego,podróżnyminazwami
zamieszczanegoodtądwkolejnychwydaniachpodręcznikachoróbiza-
burzeńpsychicznychAmerykańskiegoTowarzystwaPsychiatrycznego
(AmericanPsychiatricAssociationAPA).
PozadanymidotyczącymiweteranówwojeniofiarHolokaustu,zespół
stresupourazowego(Post-traumaticStressDisorderPTSD)obejmuje
zaburzeniawystępującetakżeuofiargwałtuiprzemocywrodzinie.Daje
temuwyrazdefinicjaurazu,którąpodajeAPA,określającgojakowyda-
rzenienwykraczającepozawszelkieludzkiedoświadczenia”5,czynieco
szerzej:Osobajestświadkiemlubzostałaskonfrontowanazezdarzeniem,
wktórymktośponiósłśmierć,doznałpoważnychobrażeńlubistniałagroź-
baśmierci,poważnychobrażeńlubutratyintegralnościfizycznej.Osoba
doświadczającategotypuzdarzeniaprzeżywaintensywnylęk,bezradność,
grozę6.
Uznanozazdarzeniatraumatycznete,którenietylkonwykraczająpoza
zakresludzkichdoświadczeń”
,aleprzedewszystkimprzekraczajązwykłe
ludzkiemożliwościprzystosowawcze,wiążąsięzzagrożeniemzdrowialub
życia,bądźteżpolegająnabliskimosobistymzetknięciusięzprzemocą
iśmiercią7.Obokcharakteruzdarzeńpołożononacisknatowarzyszące
zdarzeniuemocjeimożliwościzaradczejednostki.
Reakcjenawydarzeniatraumatyczneindywidualniezróżnicowa-
ne,niemniejdlazdiagnozowaniastresupourazowegoważnejest,by
zdarzeniespełniałokryteriumtraumy(cechyzdarzeniaireakcjaofiary),
autrzymującesięponadmiesiącobjawyobejmowałypowracaniewróż-
nejformiesceniprzeżyćzwiązanychzezdarzeniem,unikaniebodźców
kojarzonychznim,iniewystępującewcześniejstanynapięcia,niepokoju,
wyraźnieobniżającejakośćżyciaidezorganizującefunkcjonowanieofiary.
5
DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders,wyd.3(DSM-III),APA,Wa-
shington,DC,1980,s.236.
6
DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders,wyd.4(DSM-IV),APA,Wa-
shington,DC,1994,s.428.
7
J.L.Herman,Przemoc.Urazpsychicznyipowrótdorównowagi,GWP
,Gdańsk1998,
s.44.