Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Desygnatyadministracjiwzałożeniachpaństwaprawnego
1010Państwoprawneapaństwopolicyjne
Państwoprawatoidea,którapowstaławopozycjidokoncepcjipań-
stwapolicyjnego.Zmianyideologiczneipolitycznewystępującenaprze-
łomieXVIIIiXIXw.doprowadziłydoobaleniawszechwładzypaństwa
absolutnegoorazdopoddaniadziałańwładzypublicznejprawu.Jakza-
znaczaJ.Boć,DAdministracjawnowoczesnymrozumieniutegosłowa
wzięłaswójpoczątekzprzełomuXVIIIiXIXw
.zchwiląprzekształcenia
siępaństwapolicyjnegowpaństwokonstytucyjne,aadministracjitery-
torialnejwadministracjępaństwową”1.
PoczątkipaństwapolicyjnegosięgająkońcaXIVw.,wktórymto
działaniawładzypublicznejzmierzającedorealizacjiporządku,bez-
pieczeństwaidobrobytuokreślanebyłymianempolitia2.Wtensposób
powstałoprawopolicji(iuspolitiae),kształtującewswejtreściceleiza-
daniapaństwaorazsytuacjęjednostki.Wobectegomożnauznać,żetak
pojęteprawotworzyłofundamentprawapublicznego,którewznacznym
stopniuzostałorozwiniętewdobieabsolutyzmuoświeconego,anastęp-
niewXIXw.przezzałożeniapozytywizmuprawniczego.Prawopolicji
umożliwiałopanującemupodejmowaniewszelkichdziałańzmierzają-
cychdoutrzymaniaszczęściaidobrobytupoddanych.Państwopolicyjne
stanowiłozatemtyppaństwaopiekuńczegoorozbudowanymsystemie
nadzorunadprzestrzeganiembezpieczeństwaiporządkupublicznego,
funkcjonowaniemszkolnictwa,ochronyzdrowiaczyopiekinaddziećmi
istarcami.Takszerokaingerencjapanującegowładcyorazpodległego
muaparatuadministracyjnegowżycieprywatnejednostekuzasadniona
byładziałaniemwinteresiepowszechnym,mającymnaceluzapobiega-
niewszelkimnieporządkom.Niemniejjednakobywatelewtakpojętym
systemieniebylichronieniprzezprawoprzeddziałaniamiwładzy
,czego
wymownymprzykładembyłapanującaweFrancjizasadaDwidzimisię”
(lerégimedubonplaisir),któraoznaczała,żeto,copodobasięwładcy
,
mamocprawa.Istotawładzyabsolutnejpolegałanacałkowitymwyłą-
czeniumonarchyspodjakiejkolwiekkontroli.Normyabsolutystycznego
prawamiałycharakterjednostronnyiwiązałytylkojednostki,niedając
imwzamianżadnychuprawnieńwobecwładzy
.JakwskazujeD
.Janic-
ka,D
Władzaabsolutna»dbała«odobropoddanychnawetwbrewich
woli,ingerującwstosunkiprywatnewsposóbnieograniczony
.Niebyło
żadnychprawobywatelskich,żadnychśrodkówobronyanitymbardziej
1J.Boć,w:J.Boć(red.):Prawoadministracyjne.Wrocław2007,s.9.
2Szerzejzob.A.Chajbowicz,w:J.Boć(red.):Prawniczysłownikwyrazówtrud‑
nych.Wrocław2005,s.266–268.
