Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Dziewiętnastywiek
5
Przewidywano9żewspomnianefalebędąpodłużne9
kołazębatego.Fizeauustaliłwartośćprędkościświatła
analogiczniedofaldźwiękowychwpowietrzu.Fresnel
wpowietrzuna315300km/s.Jegokolega9JeanBer-
byłwstaniepoliczyćwzorydyfrakcyjnepochodzące
nardLponFoucault(1819-1868)9byłrównieżzaanga-
odróżnychprzeszkódiapertur(s.449)orazzpowo-
żowanywbadanianadprędkościąświatła.W1834ro-
dzeniemwyjaśniłfaktprostoliniowegorozchodzenia
kucharlesWheatstone(1802-1875)zaprojektował
sięświatławjednorodnychizotropowychośrodkach9
układzobrotowymzwierciadłemwceluzmierzenia
tymsamymznoszącgłównykontrargumentNewtona
czasutrwaniawyładowaniaelektrycznego.Korzysta-
wstosunkudoteoriifalowej.Powiadomionyopierw-
jącztegopomysłu9Aragozaproponowałzmierzenie
szeństwieYoungawsformułowaniuzasadyinterferen-
prędkościświatławgęstymośrodku9alenigdyniebył
cji9niecozawiedzionyFresnelnapisałdoniego9żepo-
wstanieprzeprowadzićtegoeksperymentu.Foucault
cieszagofaktznalezieniasięwtakdobrymtowarzystwie
podjąłtękoncepcję9którapotemstanowiłamateriałje-
-dwajwielcyludziezostalisojusznikami.
gorozprawydoktorskiej.Wdniu6.05.1850rokupoin-
Huygensbyłświadomyistnieniazjawiskapolaryza-
formowałAkademięNaukoswoimodkryciu9żepręd-
cjiujawniającegosięwkryształachkalcytu9taksamo
kośćświatławwodziebyłamniejszaniżwpowietrzu.
zresztąjakNewton.Irzeczywiście9tendrugiwswojej
Wyniktenstałwbezpośredniejsprzecznościzteorią
książcenOpticksnodnotował.
emisyjnąsformułowanąprzezNewtonaibyłciężkim
ciosemdlajejnielicznychzwolenników.
nKażdypromieńświatłamawięcdwieprzeciwne
Podczasgdywszystkotodziałosięwobszarzeopty-
stronyłn
ki9prowadzoneniezależniebadaniaelektrycznościima-
Dopierowroku1808etienneLouisMalus(1775-1812)
gnetyzmutakżeprzynosiłyowoce.W1845rokumistrz
odkrył9żetandwustronnośćnświatłapojawiasiętakże
eksperymentu-MichaelFaraday(1791-1867)ustalił
naodbiciach(s.351);zjawiskoniewystępowałozatem
wzajemnąrelacjęmiędzyelektromagnetyzmemoraz
wyłączniewośrodkachkrystalicznych.FresneliDo-
światłem9kiedyodkrył9żekierunekpolaryzacjiwiązki
miniqueFranooisArago(1786-1853)przeprowadzili
światłamożebyćzmienionyprzezprzyłożeniesilnego
serięeksperymentówwceluokreśleniawpływupola-
polamagnetycznegodoośrodka.JamesclerkMa[well
ryzacjinainterferencję9alewynikibyłyzupełnienie-
(1831-1879)błyskotliwiepodsumowałirozszerzyłcałą
wytłumaczalnewramachobrazufaliświetlnych
empirycznąwiedzęnatentematwjednymprostymze-
ocharakterzepodłużnym.Byłatowistociezłanowi-
stawierównańmatematycznych.Rozpoczynającodtej
na.PrzezkilkalatYoung9AragoiFresnelzmagalisię
treściwej9zwięzłejipiękniesymetrycznejsyntezy9był
ztymproblemem9ażwkońcuYoungzaproponował9
wstaniewykazaćczystoteoretycznie9żepoleelektro-
żewibracjeeterumogąmiećcharakterporzeczny9tak
magnetycznemożepropagowaćsięjakopoprzecznefale
jakfalanastrunie.Obserwowanadwustronnośćświa-
wnieważkimośrodku-eterze(s.44).
tłabyławzwiązkuztympoprostumanifestacjądwóch
Obliczającprędkośćfal9Ma[welldoszedłdowyra-
ortogonalnychwibracjieteru9prostopadłychdokie-
żeniazawierającegoelektryczneimagnetycznepara-
runkupromienia.Fresnelposzedłokrokdalejiwy-
prowadziłmechanistycznyopiswibracjieteru9który
doprowadziłgodosłynnychwzorównaamplitudęod-
bitegoorazprzechodzącegoświatła(s.115).Doroku
1825teoriakorpuskularnamiałazaledwiekilkuzago-
rzałychzwolenników.
Pierwszenaziemneokreślenieprędkościświatłazo-
stałowykonanew1849rokuprzezArmandaHippoli-
te¶aLouisaFizeau(1819-1896).Jegoaparat9składający
sięzobracającegosiękołazębategoorazodległego
(o8633m)lustra9zostałustawionynaprzedmieściach
ParyżapomiędzySuresnesaMontmartre.Impuls
światła9wychodzączotworuwkolezębatym9odbijał
sięodlustraiwracałdourządzenia.Wwynikuzmian
prędkościobrotowejkołazębatego9powracającyim-
pulsmógłjeszczezdążyćprzejśćprzezotwartyfrag-
mentkołalubzostaćzasłoniętyprzeznastępnyząb
JamHsClHrkMa[wHll(1831±1879)(A,PEmilioSHgrpVisualArchiVHs)
