Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Fantazy.Wpiekielnychopałach
Jednaktosamdramat,jegofabuła,związkipostaci,metafo-
rykazaskakujenasnajbardziej.Uderzaprzedewszystkimtonacja
stylistycznategotekstu,któryjestwyjątkowoponuryjaknako-
medię,azarazemwyjątkowośmieszny–ironiczny
,groteskowy
–jaknadramat.Fantazegouznajesię,jakBeniowskiego,zautwór
wwyjątkowymstopniunasyconyironiąromantyczną.Napew-
nojesttotekstironiczny
,aletegorodzajukonstatacjajestzbyt
lakoniczna.IronicznośćFantazegowymagabardziejprecyzyjne-
goopisuzabiegówsemantycznych,któresięnaniąskładają.Nie
mampoczucia,żebydotychczasowepróbybyływpełniprzeko-
nywujące.Spróbujęwięcjeszczeraz.
Konstrukcjafabularnadramatuopierasięnakontaminacji
dwurodzajówakcji.Napoczątkumamydoczynieniazbardzo
popularnąwliteraturzekrajowejkomediąmatrymonialną:zruj-
nowaniRespektowiechcąjaknajszybciejwydaćstarszącórkę
DianęzabogategoFantazego,bywtensposóburatowaćswój
majątek.DZakontraktowany”zaocznienarzeczonyprzybywa
zRzymunaPodoleizapomocąswegototumfackiegoRzecznic-
kiegozaczynasięukładaćzRespektamiwsprawieprojektowane-
gomariażu.ZaFantazymdodomurodzicówDianypodążajego
przyjaciółkahrabinaIdalia.Pojejprzyjeździedochodzidopo-
rwaniażonyRzecznickiegoOmfalii(innygośćRespektów,ma-
jor,chciałoddaćRespektomprzysługęizleciłporwanie)zamiast
hrabinyIdalii.Odtejchwilikomedięmatrymonialnąstopniowo
zastępujewielopłaszczyznowatragifarsaomyłek.
SłowackiuruchamiawFantazym,jeszczeinaczejniżwpo-
zostałychswoichdramatach(boczęstoposługujesiętymkon-
ceptem),mechanizmteatruwteatrze,tymrazemzderzającze
sobąśmiesznośćjakokategoriędramaturgiczną,teatralną,ze
śmiesznościąjakozjawiskiemspołecznym.WFantazymnieustan-
nieobserwujemypostacie,które–jakwidzowiekomedii–śmie-
jąsięiwyśmiewajązinnychbohaterów.Publicznośćteatralna
iliterackawidziwięcnasceniewewnętrznąwidownięzeświata
przedstawionegodramatu.Dziękikonfrontacjijednychwidzów
zdrugimi,możedojśćdozdystansowaniasiępublikiteatralnejod
śmiechubohaterów1.
1Por.M.Sugiera,MituniwersalnościSzekspirazakwestionowany:„Poskromienie
złośnicy”wewspółczesnychlekturachiinscenizacjach,[w:]CzytanieSzekspira,
Gdańsk2004,s.26–43.
