Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MarekŁagosz-Oświadomości
nWtymświatopoglądzie(wświatopoglądzieAkhanada)naturajestniepo-
dzielnymrozszerzeniem(extension)świadomości”37.Wtensposóbpojęty
nieosobowyduchmajednakmistyczny,skrajnieirracjonalnycharakter
(nieświadomyobserwator-?),dlategoteżtrudnouczynićgoprzedmiotem
sensownegonamysłufilozoficznego.Jeślizaśchodzioosobowąsuper-
świadomość-taką,jakąprzypisujesięczęstobogom-tomaonazkolei
charakterantropomorficzny,tj.nuosabia”spotęgowanecechyświadomości
ludzkiej.Pozostaniemytuzatemprzyświadomościdoczesnej.
I.1.ŚWIADOMOŚĆJAKOTrANSCENDENTALE
Przyokazjiustaleńkategorialnychiterminologicznychzwrócęjeszcze
uwagęnapewnącechęnformalną”kategoriiświadomości.Nawiązującdo
tradycyjnego(obecnegochociażbywfilozofiitomistycznej)rozróżnienia
uniwersaliówitranscendentaliów,trzebabyuznać,żekategoriaświadomo-
ścimaraczejcharaktertranscendentaleniżuniversale.Wprawdzieniejest
onarównozakresowazpojęciembytu,jak:istnienie,rzecz,jedność,odręb-
nośćiin.,ale-podobniejakwymienionetranscendentalia-niepowstajena
drodzenabstrakcjidoskonałej”,lecznapodstawieanalogii.Przypomnijmy,
żezabstrakcjądoskonałąmamydoczynienia,gdyuzyskujemypojęcie
(właśnieuniversale)poprzezopuszczenieróżnicgatunkowych(differentia
specifica),któreniepodpadająpodtopojęcie.ZaTadeuszemCzeżowskim
możnapodaćtakiprzykład38:pojecieczworokątadasięprzedstawićjako
utworzonezpojęćczworokątrównobocznyiczworokątnierównoboczny
poprzezopuszczenie(abstrahowanieod)określeńrównobocznyinie-
równoboczny,któretookreślenianiepodpadająpodpojęcieczworokąta
(równo-bądźnierównobocznymożebyćteżnp.trójkąt)iwtymsensie
nieuczestnicząwnaturzerodzaju39.Inaczejzgołajestztranscendentale
37
AsokKumarMukhopadhyay,LifewithintheAkhandaWorldview,nDialogueand
Universalism”,Vol.XXIV,No.2/2014,s.25.
38Jesttoniecoodbiegającaodoryginałuparafraza.Naszymzdaniemściślejsza,gdyż
niemożnapowiedzieć-jakczynitoCzeżowski-żeróżnicegatunkowe:równoboczny
inierównoboczny,nieposiadająwogóleelementówwspólnych.Takimelementemwspól-
nymjestprzecieżnboczność”(odnoszeniesiędobokówfiguryczybryły).
39
Porównaj:T.Czeżowski,Ometafizyce,jejkierunkachizagadnieniach,Wydawni-
ctwoANTYK,Kęty2004,s.80-81.
