Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FILOZOFICZNEIINSTYTUCJONALNEPRZEJAWYSŁUSZNOŚCI
23
ogólnawskazująca,żedobro(bonum)isłuszność(aequum)sądla
systemuprawawartościamifundamentalnymi.Sformułowanie
topodkreślanietylkoto,żewprawieistniejeflpierwiastekmo-
ralny”,aleakcentujemoralnośćprawa,wyrażaścisłyzwiązek
prawaimoralności,uniwersalnąsyntezęprawaimoralności.34
OkreślenieP.I.Celsusa,któreD.Ulpiannazywadefinicją,po-
dajekryteria,jakimprawomaodpowiadać,zktórymimabyć
zgodne.35
TakżeIuliusPaulus(IIIwiek)wyprowadzapojęcieprawaze
słusznościidobra:flInpluribusmodisiusdicitur:unomodo,cumid
quodsemperaequumacbonumestiusdicitur[ł]-Prawookreśla
sięnawielesposobów:popierwsze,kiedyprawemnazywasię
tocojestzawszesłuszneidobre”.36Aequitaspojawiasięwinnych
jeszczesentencjach.Naprzykładwmyśliwypowiedzianejprzez
M.T.Cycerona:fliuscivileestaequitasconstituta-prawocywilne
toustanowionasłuszność”.37I.Paulusstwierdza:flInomnibus
quidem,maximetameniniureaequitasspectandaest-Wewszystkim,
szczególniejednakwprawie,należymiećnawzględziesłuszno-
ść”.38ItakżezdaniesformułowaneprzezKonstantynaWielkiego
w314r.umieszczoneprzezJustynianawtytuleosądach(deiu-
diciis):Placuitinomnibusrebuspraecipuamesseiustitiaeaequitati-
squequamstrictiiurisrationem-Przyjęłosięwewszystkichspra-
wachbardziejuwzględniaćsprawiedliwośćisłusznośćniżścisłe
brzmienieprzepisuprawa”(C.3,1,8).39
34
MarekKuryłowicz,analizującetyczneaspektyprawawsentencjachrzym-
skichjurystów,podkreślawłaściwądlaRzymianjednośćetykiiprawa.
Por.M.Kuryłowicz,Etykaiprawoł,s.127-128;por.takżeM.Kuryłowicz,
A.Wiliński,Rzymskieprawoprywatne.Zaryswykładu,wyd.4,Warszawa
2008,s.20-21.
35
Por.W.Wołodkiewicz,Europaipraworzymskie.Szkicezhistoriieuropejskiej
kulturyprawnej,Warszawa2009,s.327.
36
I.Paulus,D.1,1,11;por.W.Wołodkiewicz,op.cit.,s.328.
37
38
M.T.Cyceron,Topica2,9.
I.Paulus,D.50,17,90.
39
Por.W.Rozwadowski,Praworzymskie.Zaryswykładuwrazzwyboremźró-
deł,wyd.2,Poznań1992,s.15.
