Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Cyceron,Opaństwie
burza,ochoczoprzejmąsterwładzy.Przyznająotwarcie,anawetchlubią
siętym,żeichwiedzaozasadachkształtowaniaustrojuorazstaniepań-
stwabyłaijestznikoma;niedlamędrcówiuczonychtakiesprawy,więc
należyjepozostawićludziomsprawdzonymwdziałaniu.Jakzatemmogą
obiecywaćkrajowipomoc,oilewprzyszłościbędziekonieczna,skoronie
potrafiąsprawowaćwładzy,gdyniemapoważnegozagrożenia,cojest
zdecydowaniełatwiejsze?Mimowszystkoprzyjmijmyzadobrąmonetę,
żemędrzecnienawykłydoroztrząsaniaprzyziemnychsprawpaństwo-
wychmógłbywstaniewyższejkoniecznościpodjąćtrudyrządzenia;nie
powinienwięcżmoimzdaniemżzaniedbywaćpolitycznejedukacji,
ponieważmusibyćprzygotowanynawszelkieokoliczności,mimożenie
wie,czytawiedzazostaniekiedykolwiekwykorzystana.
12
VIITakdługoomawiamtesprawy,ponieważwniniejszejksiążce
przedstawiłemispisałemrozważaniaopaństwie.Bymójtrudnieposzedł
namarne,należałowpierwrozprawićsięzuprzedzeniami,którezniechę-
cająobywatelidopolityki.Ktosięwtychsprawachkierujeopiniąfilo-
zofów,niechskupiuwagęiposłuchauczonych,którzywśródnajwiększych
luminarzynaukizyskaliszczególneuznanieisławę.Niepiastowaliwpraw-
dzieurzędów,alerozważalikwestiedotyczącepaństwaidużootympisali,
awięcmoimzdaniemnaswójsposóbprzysłużylisiękrajowinarówni
zurzędnikami.Wiadomo,żekażdyzsiedmiumędrców21żjakichnazwali
Grecyżuczestniczyłaktywniewżyciupublicznym.Jednabowiemist-
niejedziedzina,wktórejmęstwoczłowiekaprzypominamocbóstwa:to
zakładanienowychpaństwitroskaojużistniejące.
13
VIIISamdawniejrządziłemkrajemtak,żemojedokonaniazapisały
sięwpamięcirodaków.Zyskałemtakżepewnąłatwośćformułowania
wnioskówdotyczącychpolityki,nietylkozuwaginadoświadczenie,lecz
takżeprzezchęćzdobywaniawiedzyorazjejprzekazywaniaśtoteżpi-
sałemokonkretach,podczasgdymoipoprzednicyalbosnuliteoretyczne
rozważania,zktórychniewielewynikało,albowielezdziałali,lecznie
umielitegoskomentować.Wtejksiążceniepróbujęwprowadzaćnowych,
przezemniewymyślonychzasad,tylkoprzytaczamzasłyszanąprzedlaty
rozmowęnajwybitniejszychinajmędrszychpodówczasobywatelinasze-
gokraju.JejtreśćprzedstawiłnamPubliuszRutyliuszRufus22,gdyjako
21SiedmiumędrcówżstarogreccymyślicieleimężowiestanuzVIIiVIwiekuprzed
Chrystusem,znanizpraktycznejmądrościżyciowej.Doichgronazaliczanoprzeszło
dwudziestuGreków,alezawszepowtarzająsięczteryimiona:TaleszMiletu,Solon
Ateńczyk,PittakoszMitylenyiBiaszPriene.
22PubliuszRutyliuszRufusżkonsulrzymskizroku105przedChrystusem,wybit-
nymówcaiprawnik,uczeństoikaPanajtiosa.
