Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fenomenwolności
19
destrukcyjniejejmożliwościamiiniewykorzystującjejdestruktywnie,ze
szkodądlainnychlubprzeciwkonim.
Narzucasiętuzatemproblemistnienialubnieistnieniakoniecznychgranic
wolnościijejautotelicznościwdoświadczeniupodmiotu
21
.Możliwość
destrukcyjnegoiautodestrukcyjnegowykorzystaniawolnościrodzibowiem
pytanieojejdozwolonegranicewkontekścieformżyciaspołecznego.Oile
destrukcyjnewykorzystaniewolnościzeszkodądlainnychlubprzeciwko
innymwydajesięnienastręczaćwątpliwościwocenie,otyleautodestrukcyjne
wykorzystaniewolnościzeszkodądlasiebiesamegoniejestjużtakiejedno-
znaczneiprostewocenie.Choćzjednejstronyautodestrukcyjnewykorzys-
taniewolnościniepociągazasobąbezpośrednichszkódlubkrzywd,jeśli
chodzionaruszaniewolnościinnych,tojednakzdrugiej_takieurzeczy-
wistnianiesięnaszejwolnościnigdynieodbywasięwprzestrzenispołecznej
wyalienowanejzrelacjiinterpersonalnych,nibynabezludnejwyspie,acoza
tymidzie,wcześniejczypóz
·niejjejskutkijakośdotykająiangażująinnych.Ci
inni,którychmożemyokreślićpośrednimiodbiorcamiskutkówautodestruk-
cyjnieurzeczywistnianejwolności,ostateczniepomagająbowiemnieśćlubteż
całkowiciebiorąnasiebieciężartychżeskutków(np.matkaopiekującasię
synem,którystraciłpoczytalnośćwwynikuzażywaniaśrodkówpsycho-
tropowych),lubsązaangażowaniwpróbęzniwelowaniaichspołecznych
konsekwencjidlapodmiotuwolności(np.podejmowanieoddziaływańre-
socjalizacyjnychireadaptacyjnychwprzeznaczonychdotegoplacówkach
iośrodkach).
Wątpliwośćdotyczącatego,czywolnośćabsolutnajestmożliwalubwpełni
usprawiedliwiona,podyktowanajestzatemnaturąludzkiegożycia,wktóre
wpisanajestwspółzależnośćiwspółbyciezinnymi.Niemożliwejestbowiem,
byczłowiekbyłbytemautotelicznym,zawszektośwydajegonaświatigrzebie
jegociało,apomiędzytymidwomakrańcowymidoświadczeniamimiędzy-
ludzkiejwspółzależnościpojawiasięcałyszeregformipostaciwspółbycia.
Pomijamtujużfaktnormatywnego_równieżznaturyrzeczy_wymiaruform
życiaspołecznego,limitówiograniczeń,obowiązkówipowinności,jakie
nieodłączniezniegowynikają,warunkująctymsamymzakreswolności
wiścieniezbędnewyzbywaniesiępewnychswobód,leczniewyzbywaniesięswobodywogóleD.
T.Kotarbiński,Oideiwolności,dz.cyt.,s.134_135.
21
DKiedystwierdzam_pisałJean-PaulSartre_żewolnośćwkażdejkonkretnejokoliczności
możemiećtylkojedencel:dopełnieniesiebiesamej,towykazuję,żejeżeliczłowiekrazpojął,iż
toonsamstwarzawartości,możeodtądpragnąćtylkojednego:wolnościjakopodstawy
wszelkichinnychwartościD.Dalejzaśautormanifestuegzystencjalistycznegododał:DChcemy
wolnościdlawolności,wodniesieniudokażdegoposzczególnegoprzypadku.Pragnącwolności
odkrywamy,żezależyonacałkowicieodwolnościinnychludzi,awolnośćinnychzależyod
naszejD.J.-P
.Sartre,Egzystencjalizmjesthumanizmem,tłum.J.Krajewski,Warszawa1998,
s.73_74.
