Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgataZawiszewska
blicznychwystąpień110,starannieteżunikałakontaktówzosobamidziałający-
miwruchachreformatorskich,naprzykładzMariąWysłouchową,byniebyć
posądzonąojakikolwiekn-izm”mogącyzniechęcićspołeczeństwolwowskie
doideiemancypacjiizagrozićredagowanemuprzezniąnSterowi”111.
NapoczątkuXXwieku,kiedywKrólestwiePolskimpo1905rokunasta-
ływarunkisprzyjającerozwojowilegalnegożyciastowarzyszeniowego,było
jużjaksięwydajezapóźno,byzmienićkierunekspojrzeniareprezentantek
isympatyczekpolskiegodyskursuemancypacyjnegonkuprzeszłości”zjej
modelemsilnejfizycznie,mądrejisamodzielnejPolki,żony,matki,gospo-
dyniiobywatelki,wykształconymwzłotymokresiedemokracjiszlacheckiej.
Polkasprzyjającaemancypacjiwepocefindesiècle’u,bezwzględunato,czy
przychylałasiędojejwersjibardziejugodowejstworzonejprzezOrzeszkową,
czyteżbardziejradykalnejstworzonejprzezKuczalską-Reinschmit,aniwięc
niemogła,aniniechciałabyćKobietąNową.Znaczniebardziejodpowiada-
łojejbyciekobietąnwspółczesną”,któraniewchodziławkonfliktzprzeszło-
ścią,bowolałaskupićsięnateraźniejszościiprzyszłości.
Wszystkiedrogi,celeizadania,jakieobrałizdefiniowałpolskiruchko-
biecywostatnichdekadachXIXstulecia,bezwzględunaopcjępolitycz-
ną,tontwórczościipraktykiegzystencjalneswoichprzedstawicielekilide-
rek,zachowałyaktualnośćibyłyrealizowanetakżewlatachpoprzedzających
wybuchWielkiejWojny,anastępnieuległydopasowaniudopolitycznych,
ekonomicznychiobyczajowychrealiówniepodległejPolski.Dowodzątego
zarównoprogramytakichorganizacji,jakPolskiegoStowarzyszeniaRówno-
uprawnieniaKobietczyZwiązkuRównouprawnieniaKobietPolskichdzia-
łającychprzed1914rokiem,LigiKobietPolskichutworzonejpodczasWiel-
kiejWojnyorazPolskiegoStowarzyszeniaKobietzWyższymWykształceniem
czyZwiązkuPracyObywatelskiejKobietdziałającychwokresiemiędzywo-
jennym,jakteżprogramyideowetakróżnychperiodykówpoświęconychtzw.
110I.Moszczeńska-Rzepecka,Wspomnieniailisty.Ciężkielata1894–1904.ArchiwumBiblioteki
UniwersytetuWarszawskiego,nrakc.406–al6,s.20.
111ListPaulinyKuczalskiej-ReinschmitdoElizyOrzeszkowejz28X1896r.ArchiwumE.Orzeszkowej
wIBLPANwWarszawie.
44