Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NowaKobieta–anglosaskafiguraipolskiefiguracje
niesposobnymidopodejmowanianietylkoinicjatywy,aleimałopodatnymidla
nowychiśmielszychhaseł.[ś]
Takpojętewyzwoleniewieleznaszychkobietspodziewałosięosiągnąćwpojedyn-
kękażdadlasiebie,własnąwoląitrudem,wramachobecnegoustrojuspołeczne-
go,bezzasadniczychzmianwstanowiskuogółukobietiwarunkachichbytu,bez
intensywnychazrzeszonychzabiegówiżądańś[ś]
Najszlachetniejszyidealizmjednakniezdoławlaćwutylitarnehasłasiły,którąpo-
siadajątylkowielkiepodstawoweidee.Beznradykalnychzmian”,beznniebezpiecz-
nycheksperymentów”,żadnawielkareformaniezostałaurzeczywistniona.Bez
cierpkiegopoczuciaswegoponiżenia,gorzkiegobuntu,niebosiężnychwzlotów,
choćbyIkarowychnarazie,żadnajednostkaniewyrwałasięzsiecifilisterstwaani
żadnagrupaspołecznanieosiągnęłaswegowyzwolenia.[ś]
Niezawodniejednakdzisiejszeradykalnezwolenniczkiruchukobiecegowzaraniu
życianajusilniejstarałysiędążyćkuwskazanymprzezOrzeszkowądźwigniomży-
cia:nauce,pracy,umiłowaniuidei.Ateusiłowaniawłaśniemusiałyjedoprowa-
dzićdziśdorozbieżnościprogramu106.
KrytykaOrzeszkowejprzezKuczalską-Reinschmitbyłaotyleniesprawie-
dliwadlatychfazichbiografii,któreprzypadłynaostatniądekadęXIXwieku,
żesamaKuczalska-Reinschmitpodejmowałaniestereotypowedecyzjeegzy-
stencjalne107,ponadtojużwtekstachpublikowanychwnPrzeglądzieTygodnio-
wym”napoczątkulatdziewięćdziesiątychXIXwiekuostrzegałaemancypant-
ki,byżywiołnowywspołeczeństwieniebyłnżywiołemreformatorskim”108,
anawetjużdekadęwcześniejnałamachnEcha”uczestniczyławwymianie
zdań,wktórejpostulowanoograniczanienwybrykówfantazji”emancypują-
cychsiękobiet109.PodczaspobytuweLwowiezłagodziłacharakterswoichpu-
106P
.Kuczalska-Reinschmit,Orzeszkowawruchukobiecym.nWędrowiec”1906,nr11,s.207,210.
107Więcejnatentematw:A.Zawiszewska,Nie/wygodnewątkiwbiografiiidziałalnościspołecz-
nejPaulinyKuczalskiej-Reinschmit.W:Spornepostacipolskiejkrytykifeministycznej(poroku1989).
Red.M.Świerkosz.Gdańsk2016,s.109–141.
108P
.Kuczalska-Reinschmit,„Epursimuove…”Cz.VIII.nPrzeglądTygodniowy”1894,nr38,
s.404.
109Jednazwielu,Naszestanowiskowobecdzisiejszegoprądu.nEcho”1881,nr201(Dodatekdonru
nEcha”d.29sierpnial10września1881r.),s.5.
43
