Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Energia
BarbaraBułhak-Jachymczyk
2.1.Wiadomościpodstawowe
Systematycznepobieranieprzezorganizmenergii,którejjedyneźródłodlazwie-
rząticzłowiekastanowienergiachemicznazawartawspożytympokarmie,jestpod-
stawowymwarunkiemprawidłowegoprzebieguwszystkichprocesówżyciowych.
Energiata,uwalnianawwynikuutlenianiaproduktówdegradacjipobranychma-
kroskładnikówodżywczych(białek,tłuszczówiwęglowodanów)jest,pojejuprzed-
nimprzekształceniuwenergięwysokoenergetycznychwiązańfosforanowychATP
,
wydatkowanaprzezorganizmwtokuprocesówmetabolicznych.Procesytesązwią-
zanezutrzymaniempodstawowejprzemianymaterii(ang.basalmetabolicrate),
aktywnościąfizyczną,termogeneząpoposiłkową(zwanądawniejswoiściedyna-
micznymdziałaniempożywienia),wzrostem(niemowlęta,dzieci,młodzież)oraz
budowąnowychtkanek(ciąża)iwydzielaniemmleka(laktacja)(1,2,3,76).
Wielkośćkażdegozwyżejwymienionychelementówskładowychzapotrzebo-
waniaczłowiekanaenergięzależypośredniolubbezpośrednioodwieluczynni-
ków,wtymprzedewszystkimodwieku,płci,stanufizjologicznego,wymiarów
(masyiwysokości)iskładuciała(proporcjipomiędzytłuszczowąibeztłuszczową
masąciała)orazwarunkówklimatycznych.
Niezależnieodwynikającychstądindywidualnychróżnicwzapotrzebowaniuna
energięjejilościniezbędnedoutrzymaniapodstawowychfunkcjinarządówwe-
wnętrznych,stałejciepłotyciała,aktywnegotransportuskładnikówprzezbłony
biologiczne,biosyntezyskładnikówciała,potrzebnejdoichodnowyorazbudowy
nowychkomórek,mierzonewściślewystandaryzowanychwarunkach(10–12godz.
poostatniospożytymposiłkui8godz.snu,pozycjależąca,temperaturapokojo-
wa),iokreślanenazwąpodstawowejprzemianymaterii(PPM),sąwkażdymprzy-
padkunajwiększymelementemskładowymcałkowitegowydatkuenergiiwciągu
32
