Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
w1807r.).Sprawaograniczeniabudowyokrętówbyłanierazprzedmiotem
rokowań,alenigdyNiemcyniezgodziłysięnajejpoważniejszeogranicze-
nie.Narastanie,wrazzupływemczasu,konfliktunatymtle,trafnieskomen-
towałI.Geiss:„ImszybciejNiemcybudowałyswojąflotę,tymbardziejBry-
tyjczycyczulisiępokonywaniwswymtradycyjnymelemencieitymbardziej
narastałbrytyjskisprzeciwwobecwzrostuniemieckiejpotęgi”.
Jużwroku1895NiemcyzajęłynieprzychylnąwobecAngliipostawę
wkwestiiTranswaluiOraniiwAfrycePołudniowej,anastępniepoparły
skierowaneprzeciwAngliipowstanieBurów.Sprzeciwiłysięteżangielskim
planompodziałuTurcji.Wroku1898WilhelmIIudałsięwpodróżnaBli-
skiWschód,gdziezapewniałświatmuzułmańskiopoparciuNiemiecwje-
godążeniudowyemancypowaniasięspodwpływówAnglii.Jednocześnie
wswoichkoloniachNiemcyprowadziłypolitykębezwzględnegouciskuiwy-
zysku.Powstaniatubylcówtopionowekrwi.Wśródkolonizatorówniemiec-
kichkształtowałysiętendencjeszowinistyczneirasistowskie.
WNiemczechzaczęłysiępojawiaćwezwaniadorozbudowyniemieckie-
goimperium,mówionooprestiżu,odobrymbiznesieczyozabezpieczeniu
przedzamknięciemrynkówprzezinnepaństwa.KażdykrajwEuropie,po-
zaWielkąBrytanią,wprowadziłwdrugiejpołowieXIXwiekutaryfycelne,
któremiałychronićrodzimąprodukcję.Rósłeksportdóbrprzemysłowych,
wzmagałsięimportsurowców.Nowegałęzieprzemysłuspożywczegowyma-
gałysurowcówegzotycznych,jakkakao,produktypalmoweczykauczuk.
Bankiniemieckiedysponowałydużymikapitałamidoinwestycji.Obawiano
sięzamknięciarynkubrytyjskiegowrazzdominiamiikoloniami;skądwte-
dysprowadzanobysurowce,gdzieznalezionobynowerynkizbytu?Dlate-
goteżCh.Bartlettstwierdził:„wzrostprotekcjonalizmuwEuropie(…)po-
budzałapetytnakolonie”.Wreszcie,posiadaniekoloniibyłodobrymargu-
mentemdlabudowyfloty,którymógłpomócprzekonaćopiniępubliczną
iReichstag.
Nadalrozbudowywanokolonieibazymorskie.Wroku1897zajętoport
Kiau–CzaunapółwyspieSzantungwChinach,w1899r.częśćwyspKaro-
lińskich,Mariany,PalauiSamoa.Wlatach1900–1901Niemcywrazzinny-
mipaństwamiwzięłyudziałwtłumieniuchińskiegopowstaniaIhotuan(bok-
serów).Naczelemiędzynarodowegokorpusuekspedycyjnegostałfeldmar-
I.EpokaWilhelmińska
29
