Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiałziemię,drugiemumorze,asamzadowalałsięniebem,gdziepanujeczy-
stadoktryna…Nikogoniechcemyusuwaćwcień,leczżądamydlasiebie
miejscapodsłońcem”.Planowanoszybkąrozbudowęarmiiifloty.Szcze-
gólnąrolęodegrałuchwalonywroku1897wniosekadmirałaAlfredavon
Tirpitzaosiedmioletnimplaniebudowyflotywojennej.„Nieliczonosię
zfaktem,żenictakniemogłozmienićWielkiejBrytaniiwnieprzejednane-
goadwersarza,jakzagrożeniejejpanowanianamorzach”–napisałH.Kis-
singer.
TirpitzbeztruduwzbudziłzapałWilhelmaIIoraznatrafiłnagorliwepo-
parcieorganizacjiikółprzemysłowych,liczącychnazwiększenieprodukcji
idodatkowezyski.Projektz1898r.zmieniałcharakterflotyniemieckiej
zprzybrzeżnejnaoceaniczną,przewidującbudowędo1904r.19okrętów
liniowych,8opancerzonychkrążowników,12wielkichi3małychkrążowni-
ków.NiebyłonjeszczegroźnydlaAnglii,alestanowiłtylkopoczątek.No-
waustawaz1900r.oraznoweledoniejzlat1906,1908,1912zakażdym
razemgwałtowniepodnosiłyliczbęprojektowanychjednostek(ostatniana
41okrętówliniowych,20wielkichi40małychkrążowników),skracałyczas
eksploatacjiokrętów,przewidywałyrozbudowękanałówidoków.Drama-
tycznywyścigzbrojeńnamorzuprzybierałnasilezrokunarok,idrażniłon
szczególnieopiniębrytyjską,którąnarodowapieśńzachęcałado„panowa-
nianadfalami”.OgromnypotencjałprzemysłowyNiemiecpowodował,że
rychłozaczęłyonewyrównywaćkolosalnąpoczątkoworóżnicę.Niepomo-
głyitakiekroki,jakzbudowaniew1906r.przezAnglikównowegotypu
okrętuliniowego„Dreadnought”.Swojąznaczniesilniejsząartyleriąobniżał
ongwałtowniewartośćbojowądotychczasowychliniowców.Stocznienie-
mieckieszybkonaśladowaływzórangielskiiwyścigzacząłsięodnowa.Prze-
stałabyćrealnazasadaangielska,żewojennaflotaBrytaniiwinnabyćsilniej-
szaniżflotydwóchnastępnychpotęgmorskichświata(standardjednegodo
dwóch).WilhelmIInaiwniezapewniał,żeflotaniemieckaniemusibyć
zwróconaprzeciwAnglii,aTirpitzopierałsięnakoncepcjiryzyka,według
którejflotaniemieckawinnabyćtaksolidna,abyjejzniszczeniełączyłosię
zryzykiemogromnychstratwłasnychprzeciwnika.Straszyłteżopinię,że
zatrzymaniesięwszaleńczymwyścigumożespowodować„skopenhago-
wanie”okrętówniemieckich(chodziłotuoatakbrytyjskinaflotęduńską
28
NIEMCY.Dziejepaństwaispołeczeństwa1890–1945
