Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
31
dziecizaczynająprawidłoworozwiązywaćtestyfałszywychprzekonań.Poszukując
odpowiedzinapytanienDlaczegowwieku4lat?”,modyfikowanotechnikibadawcze
orazposzukiwanoczynników,którebyłybyźródłemtejnagłejzmianywmyśleniu
dzieciomyśleniu.Tradycyjnierozważanorolęczynnikówwrodzonych,proponując
koncepcjenatywistyczne(Leslie,Baron-Cohen),uwzględnianostatycznierozumiane
czynnikiśrodowiskowe,pytającorolękonwersacjizopiekunem(Dun),języka(Ast-
ingtoniJenkins)czyposiadaniarodzeństwa(Ruffman)wnabywaniuteoriiumysłu.
Próbowanogodzićsposobyujęcia(Karmiloff-Smith,1992),proponującwyjaśnienia
ogólneodwołującesiędonaturyzmianypoznawczej,którapoleganaredyskrypcji
reprezentacji.Napolubadańnadteoriamiumysłunanoworozważanodawnepytania
psychologiirozwoju-czyrozwójjestskokowyczyciągły,czyodpowiadazaniego
jedenmechanizmczywkażdejdziedzinierozwojuprzebiegaonwedługodmiennych
zasad,wjakimstopniuuwarunkowanyjestwrodzonymipredyspozycjami,awja-
kimdoświadczeniem.Koncepcjeibadaniaokreślanetujakoujęciakomunikacyjno-
poznawcze,tozkoleipoglądy,wktórychteoriaumysłujestcharakteryzowanajako
zdolność,którarozwijasię,bysłużyćkomunikacji,apodstawowymczynnikiempo-
wodującymzmianyjestdoświadczeniespołeczne,bycieistotąspołecznąkomuniku-
jącąsięzinnymi.Azatemgłównymcelemprezentacjiwtyminastępnymrozdziale
jestukazaniewybranychkoncepcjirozwojuteoriiumysłu,zapoznanieczytelnika
zhistoriąbadańnadtymzagadnieniemiukazaniezmianyparadygmatu-przejścia
odujęćpoznawczychdokomunikacyjno-poznawczych.
Wartopodkreślić,żeporządekprezentacjikolejnychkoncepcjijestdecyzjąautor-
ki-przebiegapocząwszyodkoncepcjiważnych,choćdalekichodpoglądówautor-
ki,dotakich,któresąjejbliskielubnawetwproststałysięprzesłankamikoncepcji
własnej.Nazakończenieomówieniakażdejzkoncepcjiprzedstawionabędziepróba
krytykimodelupolegającanazwróceniuuwaginatrzyważnecechykażdejkoncep-
cji.Możnajewyrazićwpostacitrzechpytań:(1)nailewyróżnionemechanizmy
rozwojuuwzględniająrolęczynnikówspołecznychwnaturzezmianywiedzyczło-
wiekaomyśleniu?(2)nailezaproponowanakoncepcjapozwalawyjaśniaćzmiany
rozwojowenaprzestrzenicałegożycia?(3)czyzaproponowanakoncepcjawskazuje
nainnepozapoznawcząfunkcjewiedzyoumyśle?.Wagęakcentowaniaczynników
społecznychmożnauzasadnić,pokazującdokonującąsięzmianęparadygmatuwba-
daniachikoncepcjachrozwojuteoriiumysłu.Zkolei-starającsięniezapominać,
żewspółczesnapsychologiarozwojujestpsychologiąrozwojuwbiegużycia-przy-
jęto,żeistotnejestpytanie,jakrozwijasięteoriaumysłupoczwartymrokużycia,
wokresieadolescencjiidorosłości.Iwreszcie,zakładajączewolucyjnegoiprag-
matycznegopunktuwidzenia,żejeśliwrozwojupojawiasięizmieniajakaśspraw-
ność,powinnaonaczemuśsłużyć,byćprzydatnapodmiotowi,czyliodgrywaćważną
adaptacyjnąrolę-poszukiwanieodpowiedzinapytanieofunkcjeteoriiumysłujest
zasadne.
