Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
2.2.Teoriewrodzonychmodułów
2.2.1.Wprowadzenie
Wybranepoznawczekoncepcjerozwojuteoriiumysłu
W1983rokuJerryFodorwksiążceTheModularityofMindstwierdził,żeumysł
imózgmająorganizacjęmodularną,cooznacza,żenarządyumysłucechuje9właś-
ciwości.PodajejewskrócieBaron-Cohen(1997/2009):(1)specyfikaprzedmiotowa,
(2)zakotwiczenie,(3)obligatoryjność,(4)wąskiewyjścia,(5)szybkość,(6)niedo-
stępnośćdlaświadomości,(7)charakterystycznyprzebiegontogenetyczny,(8)de-
dykowanaarchitekturaneuronalna,(9)charakterystycznywzorzecuszkodzeńidys-
funkcji.Doherty(2009)zkoleiwymieniaichsześć:(1)modułprzetwarzatylko
określonyrodzajinformacji(np.modułteoriiumysłuprzetwarzatylkoinformacje
ozachowaniachistanachmentalnych),(2)jegodziałanienastępujepodwpływem
bodźcówwsposóbautomatyczny,(3)działaszybko,(4)wytwarzaprostepojęcia
(wyjaśnienia)2,(5)jegouszkodzenieprowadzidocharakterystycznychobjawów(np.
uszkodzeniemodułuteoriiumysłuprowadzidoautyzmu),(6)rozwójmodułumożna
opisaćwpostacisekwencjistadiów,któreprzebiegająwokreślonymtempie.Ujęcia
modułowewbadaniachnadteoriamiumysłustanowiąmodelewyjaśniającerozwój
wiedzyoumyśleprzezodwoływaniesiędopojęcianmodułuteoriiumysłu”,awięc
równieżpośredniodopsychologiiewolucyjnej(modułyjakonarzędziapoznawcze
służąceprzetrwaniuukształtowałauludziewolucja)ibezpośredniodoneurobiologii
(modułymająokreślonąlokalizacjęwmózgu).Tegorodzajukoncepcjezapropono-
waliBaron-Cohen,LeslieiFrith.
2.2.2.KoncepcjaSimonaBaron-Cohena
Baron-Cohen,badaczautyzmu,twierdzi,żeniektóreopisaneprzezniegosystemy
pasujądopojęciamodułówbardziejniżpozostałe,stądnazywajeraczejmecha-
nizmamineuropoznawczymi,unikającfodorowskiegopojęciamodułów.Podkreśla
również,żeto,wjakimstopniukażdyzopisanychprzezniegomechanizmówczyta-
niaumysłujestwrodzony,awjakimrozwijasięwdrodzeuczeniasię,niejestjeszcze
(tj.w1997roku)kwestiąrozstrzygniętą,choćsugeruje,żezwłaszczawprzypadku
mechanizmuToMM(TheoryofMindMechanism)rolauczeniasięmożebyćwięk-
sza.WceluwłaściwegozaprezentowaniateoriiBaron-Cohenanależynawstępie
przedstawićkoncepcjęautoraz1997roku3,abynastępniepokazać,jakzmieniłysię
jegopoglądywroku2005.
2Autorstwierdza,żetawłaśniecechamodułównieodpowiadawłaściwościomteoriiumysłu.
3Wartopodkreślić,żeporazpierwszykoncepcjatazostałaprzedstawionakilkalatwcześniejwteks-
tach:Baron-Cohen(1994).Themindreadingsystem.Newdirectionsforresearch.CurrentPsychology
ofCognition,13,724-750orazBaron-Cohen,(1995).Mindblindness:Anessayonautismandtheoryof
mind.Boston:ITPress/Bradford.Rycinęnas.xxopracowanonapodstawiepracyautorazroku1997.
