Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriazachowańkonsumentawnaukachekonomicznych
nieplanowane,działaniabezwystarczającejinformacjiorazpostępowanieemocjo-
nalnekonsumentamożnatraktowaćjakonieracjonalne.Dodatkowonależyzwrócić
uwagęnafakt,żedecyzjezakupowekonsumentówpodejmowanesąwkrótkimokre-
sie,ztegopowoduracjonalnośćtychdecyzjijestograniczona,ponieważkonsument
niejestwstanieprzeanalizowaćwszystkichczynnikówzwiązanychzzakupem,takich
jaknaprzykład:szybkazmiennośćpopytuipodażydóbrkonsumpcyjnych,mnogość
isprzecznośćinformacjidostępnychnarynku,manipulacyjnasiłamediów[Falkow-
ski,Tyszka2003,s.69-72].Decyzjezakupowezazwyczajzaspokajająjegobieżącepo-
trzeby,któremogąokazaćsięniekorzystnezpunktuwidzeniadługiegoczasu[Zalega
2012,s.33],awięcteżmogąbyćnieracjonalne.Konsument,wobectego,możepodjąć
tylkowsubiektywnymanieobiektywnymsposobiemyślenia,racjonalnądecyzję.Po-
twierdzatoA.Aldrige[2006,s.19-20],mówiąc,żekonsumencisąnajlepszymidecy-
dentamiwłasnychinteresówidokonająnajlepszegowyborunapodstawiewachlarza
posiadanychinformacji.ZdaniemJ.O’Shaughenessa[1994,s.55-56]racjonalność
postępowaniakonsumentówzależyodracjonalnościjegopotrzeborazsposobupo-
stępowaniapodczasdokonywaniawyborów,racjonalnościinformacji,któreklient
posiada,jakrównieżwachlarzadóbriusługorazmarek,którebierzepoduwagę,
dokonujączakupów.Zatemzachowanienieracjonalnejestwówczas,kiedykonsument
kurczowotrzymasiępotrzebiprzekonań,wbrewprzytłaczającymdowodomukazu-
jącymszkodliwośćtychpotrzebibłędnośćprzekonań[Zalega2012,s.44].Granica
międzytymcojestracjonalne,aconie,jestbardzotrudnadookreśleniaitworzysię
tzw.szarastrefanieoznaczoności[Garbicz1990,s.122-124;Kieżel2007,s.110-112].
I.Bross[1965,s.6]twierdzi,żedanajednostkaprzypodejmowaniudecyzjispoty-
kasiębardzoczęstozmierzalnymizjawiskami,amierzenieułatwiaracjonalnywybór
działaniaipozwaladużączęśćproblematykizwiązanejzpodejmowaniemtakichde-
cyzjizamknąćwramyteoriimatematycznych.Dlategowartotworzyćmodelewyja-
śniająceracjonalność.
Racjonalnośćinieracjonalnośćkonsumpcjimożnatakżerozpatrywaćzpunktu
widzeniarozwojuczłowiekaorazrozwojuspołeczno-gospodarczego.Zasadaracjo-
nalnościkonsumpcjiwmikroskalimacharakterwzględny,odnosisiędokonkretnego
podmiotukonsumpcji(zazwyczajpojedynczejosobylubgospodarstwadomowego)
[Zalega2012,s.33].Racjonalnedecyzjepodejmowanesąwwarunkachpełnejdostęp-
nejnadanymomentinformacji,posiadanejwiedzyorazzuwzględnieniemsubiek-
tywnychczynników.Konsumpcjatamarozwijaćosobowośćczłowiekaorazkreować
pożądanymodelstosunkówspołecznych.Natomiastwmakroskalizasadatajestracjo-
nalnościązbiorową,czyliracjonalnościąsystemuspołeczno-gospodarczegoidotyczy
kształtowaniastrukturykonsumpcjiprzyjednoczesnymminimalizowaniukonsump-
cjispołecznieniekorzystnej.Ocenracjonalnościwmakroskalidokonujesięwodnie-
sieniudocałegospołeczeństwaorazpaństwaimatonaceludopasowaniepodażydo
popytuposzczególnychgrupspołecznych,przekazanierzetelnejinformacjiodobrach
19
