Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modelzachowańkonsumentównarynkuturystycznym
metodologicznamamiejscewokreślonychwarunkachpolitycznych,geograficznych,
kulturowychiekonomicznych.Warunkitemogąbyćzmiennewczasie,awyborysą
dokonywaneprzyniepełnejinformacjiiwiedzy.
Racjonalnośćrzeczowa
polegawięc
naskutecznościdziałańzależnychodadekwatnościwiedzyorzeczywistościwogóle,
a
racjonalnośćmetodologiczna
-napoprawnymwyborzeprzyzasobiewiedzyposia-
danej[Zacher2000,s.21-22;Kłosiński2000,s.99-100;Olszewska2004,s.24].Ter-
min„racjonalność”możedotyczyćdwóchsfer:ludzkiejwiedzy,przekonań,poglądów
orazludzkichdziałań,postępowań,zachowań[Pogonowska1996,s.117-132].Stąd
teżniektórzybadacze,jaknp.K.Włodarczyk-Śpiewak[2007,s.519-535],przyjmują,
żezachowaniakonsumentasąracjonalne,ainni,żepowinnybyćracjonalne,ajeszcze
inni,żesąirracjonalne.
Racjonalnezachowaniejesttowewnętrzniespójnepostępowanie,umożliwiające
osiągnieciemaksymalnegozadowoleniazkonsumpcji.Konsumentbędziepostępował
racjonalnie,kiedyzadanąliczbęjednostekpieniężnychzakupitakieilościdóbr,które
dostarcząmunajwiększegozadowolenia.Należypamiętaćotym,żeracjonalnośćjest,
oczymwspominanowcześniej,subiektywna,ponieważdanezachowaniedlajednej
osobymożebyćracjonalne,adladrugiejjużnie.Trzebawziąćpoduwagęteżfakt,
żekonsumencimogąpopełniaćbłędywswoichwyborach.Błędytemogąwynikać
zbrakudostatecznejinformacji,przyzwyczajeń,uzależnień.Alenawetbłędniepodjęta
decyzjaprzezkonsumentajestdlaniegoracjonalnymwyborem,ponieważzachowanie
racjonalnedotyczytylkoiwyłączniejednostkianiezewnętrznychobserwatorówczy
społecznejkrytyki.Abykonsumentmógłpostępowaćracjonalniemusi:
x
posiadaćokreślonepreferencje,którejestwstanieokreślić;
x
uporządkowaćswojepotrzebyodnajbardziejdonajmniejpożądanych;
x
dokonaćwewnętrzniespójnychwyborówwcelumaksymalizacjiswojegozado-
wolenia[Zalega2012,s.31].
Zachowanianieracjonalnesąsprzecznezinteresemkonsumentaibrakujeimwe-
wnętrznejspójnościilogiki.Onieracjonalnościmożnamówić,kiedykonsumentpo-
siadapotrzeby,któresądlaniegoszkodliweistarasiętepotrzebyzaspokoićwbrew
logicznemuiekonomicznemumyśleniu.Ponadtozachowanienieracjonalnewystę-
pujewówczas,kiedykonsument:
x
maproblemyzidentyfikacjąswoichpotrzeb;
x
niemaokreślonychpreferencjicodokonsumowanychdóbr;
x
niepotrafiuporządkowaćswoichpreferencji;
x
niepotrafidokonaćwewnętrzniespójnychdecyzjiwcelumaksymalizacjiko-
rzyścizużytkowaniadóbr[Zalega2012,s.42].
Ocenaracjonalnościczynieracjonalnościzachowańnastręczajednakwielepro-
blemów,ponieważtocoprzezjednąosobęmożewydawaćsięracjonalne,wocenie
innegobadaczamożejużtakieniebyć.Trudnojednoznaczniejestocenićczyzakupy
18
