Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
I.Czynnikirozwojuzteoriibiegunówwzrostu…
lokalizacjąwiodącejdziałalnościprzemysłowej,możestaćsięcentrumwzrostu.
Procespolaryzacjiwyjaśniazmieniającesięlosygłównychobszarówmetropoli-
talnychwrozwiniętychgospodarkach.Tłumaczytosytuacjęstarszychcentrów
przemysłowychwUSA,którezostałyprzyćmioneprzezwzrostnowychcentrów,
czyzmniejszającesięznaczenieichdziałalnościprzemysłowej.Obecniebowiem
przemysłlokujesięgłówniepodmiastami,alewobrębieichaglomeracjiczyob-
szarumetropolitalnego,arozwójnajbogatszychmetropoliibazujeprzedewszyst-
kimnausługachopartychnawiedzyiwysokiejtechnice(por.Wojnicka2007).
Usługipowinnybyćwłączonewkoncepcjębiegunówwzrostu.Zmiana
zbiegunównacentrawzrostuiuznanieusługzafenomenmiejskiniewystarczą.
Usługiniebyłyrozpatrywanewtymkontekście,zewzględunato,żeczęstosąpo-
strzeganejakohomogenicznagrupadziałalnościoograniczonymzakresie
(McKee1987,169).Wprodukcieprocesuprzetwórczegozazwyczajtrudnojest
zauważyćwkład,jakimiałyusługi.Pomijatorzeczywistąrolęusługwewspółcze-
snejgospodarceiwbiegunachwzrostu.Pracakonsultantówbiznesowych,inży-
nieróworazarchitektówjestjednakważnawprocesieprzetwórczym.Usługi
finansowesąkolejnymprzykładempowiązańprzetwórstwaiusług.Niema
wątpliwości,żepowyższeusługisąistotnedlabiegunówwzrostu.
WedługD.McKee(1987)usługiniesąniezależnymibiegunamiwzrostuczy
wiodącymisektorami,alewspółdziałajązprzetwórstwemiwzmacniająjego
wpływnagospodarkę.Usługiprzyśpieszajątransferproduktówprzemysłowych
dokonsumenta.Przykłademsądziałaniazwiązaneztransportemikomunikacją,
atakżereklama.Wpływprzemysłowychbiegunówwzrostujestzwiększanyprzez
usługi.Czyusługimogąstanowićniezależnebiegunywzrostupozostajekwestią
otwartą,choćwydajesię,żeusługiwysokiejtechniki,jakICTinauka,sątu
wyjątkiem,przyczymdlapowstaniaterytorialnegobiegunaniewystarczyza-
pewnejednabranżanapędowa.Kompleksprzemysłowymoże,aleniemusibyć
kotwicąbiegunawzrostu.Wzrostmiejskizwiększyłzapotrzebowanienaokreś-
loneusługi,agospodarkipaństwrozwiniętychstająsięzorientowaneusługowo.
Wynikatoczęściowozcorazwiększejurbanizacjitychgospodarek(McKee1987,
170–173).Wieleopracowańdostarczateżdowodów,żedostępnośćwyspecjali-
zowanych(korzyścizlokalizacji)izróżnicowanych(korzyścizurbanizacji)usług
rynkowychjestważnadlawzrostugospodarczego(Dall’erbaetal.2009,334).
Od1990rokuM.Porterijegonaśladowcywprowadzilitermin„klastry”,któ-
ryzacząłbyćczasemużywanyjakosynonimm.in.takichpojęć,jak:biegunywzro-
stu,dystryktyprzemysłowe,kompleksyterytorialneiprzemysłowe(Li2005,
5–6).Wliteraturzeczęstowięc(Li2005,Ganne,Lecler2009,Heijman2009)ter-
minklastryijemupokrewne,jakdystryktyprzemysłowe,jestpostrzeganyjako
kontynuacjairozwinięciepojęciabiegunywzrostu.Pozakoncentracjąprzedsię-
biorstw,zafascynowanieklastramiwynikazfaktu,żefirmystająsiędziękikla-
