Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
skutkach,najczęściejwynikającyzezłożonościinieprzewidywalnościotoczenia,
wymagaodpodejmującegodecyzjęprzyjmowaniaszeregujawnychbądźniejaw-
nychzałożeń.Wramachtegomodeluwypracowanowieleregułpodejmowania
decyzjiopartychnaróżnychstrategiachdziałania12.
Istotnymelementemrozróżnieniapomiędzysytuacjąryzykownąiniepewną
jestmożliwośćokreśleniaprawdopodobieństwaskutków.Wodniesieniudopodej-
mowaniadecyzjimożnawyróżnićprawdopodobieństwosubiektywneiobiek-
tywne13.Prawdopodobieństwoobiektywneopierasięnateoriachnaukowych
(np.prawdopodobieństwowylosowaniagłównejnagrodywloteriiliczbowej)lub
analiziedanychzokresówminionych(np.danestatystyczneowielkościopadów
nadanymobszarze),natomiastprawdopodobieństwosubiektywnejestwynikiem
oszacowańdokonywanychprzezekspertównapodstawiewiedzyidoświad-
czenia.R.L.Ackoffpodkreśla,przywołującinnychbadaczy(m.in.L.J.Savage’a,
R.D.Lucema,H.Raiffe’aorazC.W
.Churchmana),żeniemożnadyskredytować
prawdopodobieństwasubiektywnego,którewwieluprzypadkachjestjedynym
dostępnymorazjestwystarczającedopodejmowaniadecyzji.Dodatkowowarto
zauważyć,żeczęstowpraktyce,nawetjeżelimożemywykorzystaćprawdopodo-
bieństwoobiektywne,korzystamydodatkowozopiniiekspertów,awrezultacie
uzyskaneprawdopodobieństwasąwypadkowąobutypów.Ponadtomożnarównież
przyjąć,żeprawdopodobieństwoobiektywnejestdomenądecyzjistandardowych
wodniesieniudodziałańpodejmowanychczęstoipowszechnie,natomiastpraw-
dopodobieństwosubiektywnejestzwiązanezdziałaniaminietypowymi,podej-
mowanymisporadycznielubktórychcharaktersprawia,żesąonewcałościalbo
wznacznejswejczęściniepowtarzalne14.
Przyjmując,żeryzykojestmierzalnąformąniepewności,możnarozważaćje
wtrzechpodstawowychformach:
–ryzykozwiązanezezjawiskaminaturalnymi–czynnikamiryzykasą
zjawiskanaturalnetakiejakwarunkiatmosferyczne,zjawiskatektoniczneitp.,
12K.Zimniewicz,Naukaoorganizacjiizarządzaniu,PWN,Warszawa–Poznań1990,s.181;
J.Zieleniewski,op.cit.,s.84–86.
13R.L.Ackoff,Decyzjeoptymalnewbadaniachstosowanych,PWN,Warszawa1969,s.81–86;
K.Krzakiewicz,Decyzjekierowniczewzarządzaniu[w:]Teoretycznepodstawyorganizacjiizarzą-
dzania,red.K.Krzakiewicz,WydawnictwoAkademiiEkonomicznejwPoznaniu,Poznań2006.
14InnypodziałzaproponowałF.H.Knight.Wyróżniłonprawdopodobieństwomatematyczne,
któregoistotąjestmożliwośćprecyzyjnegowyliczeniaprawdopodobieństwanapodstawiekom-
pletnejwiedzynatematwszystkichmożliwychstanóworazichidentyczności(ztakimprawdo-
podobieństwemmamydoczynieniawgrachlosowychczywniektórychzjawiskachfizycznych),
prawdopodobieństwostatystyczne,któregoistotąjestanalizaczęstościwystępowaniadanych
stanów,orazprawdopodobieństwoszacunkowe,wktórymniemaprzesłanekwykorzystywanych
wpoprzednichrodzajachprawdopodobieństwa,ajegoźródłemjestestymacjadokonywanaprzez
ekspertów(F.H.Knight,op.cit.,s.19–20).
