Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
wiedziałsięF.H.Knight7.Rozróżniaonniepewnośćmierzalnąiniemierzalną;
niepewnośćmierzalnąnazywaryzykiem,natomiastniemierzalną–niepewnością
sensustricto.Praceteiinnychautorówzbiegłysięwczasiezrozwojemrachunku
prawdopodobieństwa,którydziękimożliwościopisywaniazjawiskniedetermini-
stycznychstałsięjednymzpodstawowychnarzędzisłużącychdoopisuryzyka
iwykorzystywanychwjegomierzeniu.WykorzystałjeJ.M.Keynes8wswoich
pracach,wktórychdorozróżnieniapomiędzyryzykiemaniepewnościązasto-
sowałwprostrachunekprawdopodobieństwa.Jegozdaniem,jeżeliwmomencie
podejmowaniadecyzjijesteśmywstanieokreślićzakresmożliwychrezultatów
orazprzypisaćimprawdopodobieństwowystąpienia,mamydoczynieniazryzy-
kiem,wprzeciwnymprzypadkumamydoczynieniazniepewnością.Koncepcja
J.M.KeynesajestrozszerzeniemkoncepcjiF.H.Knighta,gdyżsamfaktznajo-
mościzakresumożliwychrezultatóworazichprawdopodobieństwaniejest
równoznacznyzmierzalnością–koniecznejestjeszczeopisanietychrezultatów
wsposóbumożliwiającydokonaniepomiaru.Najczęściejprzyjmowanąwtym
kontekściemiarąjestiloczynprawdopodobieństwadanegostanuistratznim
związanych.Jednocześniewartozwrócićuwagę,żewewspomnianychkoncep-
cjachniejestwprostwskazywanynegatywnycharakterzarównoryzyka,jak
iniepewności.Prowadzitodorozróżnienianaryzykowłaściwelubczyste(sensu
stricto),wktórymryzykomacharakterwyłącznienegatywny,orazryzykospeku-
latywne,wktórymniepewnośćrezultatumożemiećcharakterzarównonega-
tywny,jakipozytywny9.Wdalszychrozważaniach,oileniezostanietowyraźnie
zaznaczone,będziemowajedynieoryzykuwłaściwym.
Ponieważpojęcieryzykajestwywodzoneodniepewności,możnaprzyjąć,że
pierwotneźródłaryzykasązgodnezeźródłaminiepewności.Istniejątrzypodsta-
woweformyniepewności:jednostkowa,społecznaiorganizacyjna.Pierwsza
znich,będącaprzedmiotembadańpsychologii,jestopisywanaprzezteorię
zachowańiwiążesięzniemożnościąprzewidzeniaskutkówpodejmowanych
decyzji(wyborówidziałań)izachowaniamikonformistycznymi.Niepewność
społeczna,którajestprzedmiotembadańsocjologii,dotyczyinterakcjipomiędzy
jednostkąigrupą,ograniczeńwynikającychzprzynależnościdokonkretnejgrupy,
7F.H.Knight,Risk,Uncertainty,andProfit,Hart,SchaffnerandMarx,HoughtonMifflin,
Boston1921.
8Szerzejzob.T.T.Kaczmarek,op.cit.,s.54–55.
9Innerozróżnienieryzykanawłaściweispekulatywnejestopartenamożliwościubezpiecze-
niasięodjegonastępstw.Wadątegorozróżnieniajestto,żeuzależnionejestonoodrynkuubez-
pieczeń,cowprowadzaelementzależnościnp.odpoziomurozwojutegorynkuwdanymkrajuoraz
możeulegaćzmianiewczasie.Ryzykospekulatywnejesttraktowanejakocharakterystycznedla
współczesnychnurtówzarządzania,którewryzykudostrzegająnietylkozagrożenie,alerównież
szansę,podczasgdyryzykosensustrictojestcharakterystycznedlapodejściaklasycznego.Por.
J.Teczke,op.cit.,s.17–19.
