Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Geneza,istotaikomponentysieciprzedsiębiorstw
15
koordynacjahierarchicznatypowadlaprzedsiębiorstwstanowialternatywędlaryn-
ku.Wzależnościodwysokościkosztówzwiązanychzobiemaformamikoordynacji
przedsiębiorcypowinnirozwiązywaćdylemat-kupićczywytworzyć?Teoriakontrak-
tualnapostrzegaprzedsiębiorstwojakowiązkękontraktów,aprzedsiębiorcę-jako
Hkontraktora”.Toon,organizującprzedsiębiorstwo,zawierakontraktyiwtensposób
tworzyszczególne,niepowtarzalnepołączenieróżnychczynnikówprodukcjiwjedną
całość.Obrazowomożnaporównaćkoordynatoradopająka,któryprzezkontrak-
tytworzysiećpowiązańiskupiadysponowaniepotrzebnymiczynnikamiprodukcji
[Gruszecki2002,s.217].Podobniejakwprzypadkuteoriikosztówtransakcyjnych,
przedsiębiorstwospełniafunkcjekoordynacyjne.Pojawiasięturównieżniewyrażona
wprostkoncepcjapostrzeganiaprzedsiębiorstwajakoformysieciwewnętrznej.
Teorięagencjimożnarównieżuznaćzaszczególnyprzypadekkontraktucharak-
teryzującegosięasymetriąinformacjiiwystępowaniemkonfliktuinteresów.Wtym
sensiemożnająuznaćzarozwinięciepoprzedniejteorii(tzn.teoriikontraktualnej).
Teoriataprzedstawiabowiemprzedsiębiorstwojakosiećkontraktównazwanych
związkamiagencji.Teoriaagencjinawiązujetakżedoteoriikosztówtransakcyjnych.
Koordynacjaprzezrynekodpowiadakontraktomopartymnawynikach,natomiast
koordynacjahierarchicznatzw.kontraktomopartymnazachowaniu.
Ostatniązewskazanychnarysunku1.1teoriiekonomicznychrozpatrującąprzed-
siębiorstwojakoformękoordynacjijestneoinstytucjonalnateoriaprzedsiębiorstwa
O.Williamsona.CentralnąkategoriąmodeluprzedsiębiorstwaO.Williamsonasą
równieżkosztytransakcyjne.Przytymichoszczędnośćosiągasiędziękirozmaitym
formomobejmującymintegracjępionowąi/lubpoziomą,konglomerat,leasing,fran-
czyzęitd.[Williamson1985,s.32].Formytekształtujązakresypartnerstwmiędzy
przedsiębiorstwami(np.transakcjesporadyczne,wielokrotne,regularne).Zatem
równieżwtejteoriimożnadostrzecgenezęteoriisieciprzedsiębiorstw.
Identyfikującteorieprzedsiębiorstw,któredałypodwalinypodteorięsieciprzed-
siębiorstw,należyuwzględnićtakżewkładszkołyzasobowej.E.T.Penrosepostrze-
gałaprzedsiębiorstwojakokombinacjęzasobów,czegokonsekwencjąjestfakt,że
znaczenieiwielkośćprzedsiębiorstwastanowipochodnąichposiadaniaiefektyw-
nościwykorzystania[Penrose1959,s.45].Niemniejjednakżadneprzedsiębiorstwo
niejestzasobowodoskonałe[Romanowska,Trocki2002,s.165].Zatempozyski-
waniezasobówzotoczeniaprzeztworzenierelacjisieciowychstajesięjednymzdo-
stępnychdecydentowiwariantówrealizacjistrategii[Czakon2006,s.155].Wtakim
przypadku,podobniejakwprzypadkuteoriikosztówtransakcyjnych,zarządzający
przedsiębiorstwemmadowyboruróżneformywypełnienialukizasobowej(np.przez
integracjęlubtworzeniesieciprzedsiębiorstw).Niezależniezatemodprzyjętejteorii
istopniajejwkładuwkoncepcjęsieciprzedsiębiorstwmożnaprzyjąć,iżistotasieci
jakoobiektubadawczegosprowadzasiędoalternatywy,czytopodwzględemfor-
mykoordynacji,czyteżmetodypozyskiwaniazasobów.Przytymteoretycykosztów
transakcyjnychniezdefiniowalijednoznaczniesieciprzedsiębiorstwjakotrzeciejfor-
myorganizacyjnej(obokrynkuihierarchii).Pisalionijedynieopewnymkontinuum
międzyrynkiemahierarchią,tzn.zbiorzeformhybrydowych,charakteryzujących
