Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
odśmierciCzesławaMiłoszaupłynęłojużsiedemlat.Nieobec-
nośćjegopotężnejosobowościgwałtowniezubożyłakrajobrazpol-
skiejkultury.Jakprzewidywałwswoimwierszu,książkioczywi-
ściezostały,aleniesąjużtakpilniestudiowane.Corazmniejjest
chybaczytelnikówgotowychprzyjąćjeznajwyższąuważnością,
doczegozobowiązują.JegodziełobywaodsyłanedolamusaXX
wiekuipojawiająsięgłosy,żeCzesławMiłoszniewielemajuż
dopowiedzeniapóźnymwnukom.Stulecieurodzinpoetyprzyczy-
nisięzpewnościądoożywieniazainteresowaniajegotwórczo-
ścią,aleskutkiemubocznymmożeteżbyćpasowaniegonakla-
sykaidyskretnezakwaterowaniewliterackimczyśćcu.Moja
książkazrodziłasięzesprzeciwu.Uważambowiem,żedopiero
teraz,wXXIwieku,możemywpełnizrozumiećintuicjeCzesła-
waMiłosza.Paradoksalnie,dopierodziśstajemysięjegowspół-
czesnymi.
Codokładniemamnamyśli?Przedewszystkimjegouporczywą
myśloerozjiwyobraźnireligijnej,którąkonsekwentniedrążyłco
najmniejodczasuZiemiUlro.Jakwiadomo,zakładaonacoświę-
cejniżtylkowyludnianiesiętradycyjnychKościołów.Procesten
wiążesięztym,cohistorycyideinazywaliWodczarowaniem”(Max
Weber),WzaćmieniemBoga”(MartinBuber),pękaniemWwielkie-
gołańcuchabytu”(ArthurLovejoy),Wwydziedziczeniemumysłu”
(ErichHeller).MiłoszzrobiłwPolscenajwięcej,byopisaćskalę
bezdomnościwspółczesnegoczłowieka.
Byzrozumieć,cosięstało,zestawmyfragmentyMakbetaiwier-
szaTadeuszaRóżewiczaKsiężycświeci.Makbetprzedpopełnie-
niemzbrodnizwracasiędopogrążonejwciemnościziemi:
…–oty,
Pewnaimocna,niewzruszonaziemio,
Niesłuchajkrokówmych,niepragnijwiedzieć,
Dokądzmierzają,gdyżdrżę,żekamienie
Wygadaćmogą,gdziesiępragnęznaleźć,
