Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Miłość–pojęcieibadania
rytuałówzawieszającychtabuiprzyzwalającychwokreślonychwarunkach
nazachowanianacodzieńzabronione,np.nocKupały.
Pierwszązsygnalizowanychinspiracjipodjęciategotematubyła
niewielkaksiążeczkanoblisty,pacyfistyiliberała–BertrandaRussella,
Zagadnieniaseksualnewwychowaniu.Czasimiejscewydaniatejksiążeczki–
zszerokimwprowadzeniempióraBogdanaSuchodolskiego–świadczą
ofunkcjonalnympodejściuwydawcówdomyśliliberalnejRussella,gdy
tymczasemjestona–zjednejstrony–dobrąilustracjąrozumieniaobu
pojęć(tabuimiłości),azdrugiej–przemianobyczajowych,jakiesię
dokonaływostatnimstuleciu.Wartowięcniecomiejscapoświęcić
rozważaniomRussellaniezależnieodtego,żedzielinasjużdośćduża
odległośćwczasieiniektórespostrzeżeniamogąnamsięwydawać
przestarzałe.Sąjednakwśródjegopomysłówtakżetakie,którewydająsię
adekwatnedonaszejpluralistycznejrzeczywistości.Zdaniemfilozofa
wodniesieniudoetykipłciowejistniejewokreślonejgrupiespołecznej–
przynajmniejjeden–kodeksmoralny,którymaregulowaćnazasadzie
tabu,cojestwtymzakresiedozwolone,aconie.Jegoocenakodeksu(ów)
wogólejestkrytyczna,ponieważczymśinnymjestwerbalnewyznawanie
zasad,azupełnieczymśinnymichautentycznestosowaniewżyciu.
Wsferzeprywatnejludziesądużoswobodniejsiniżwówczas,gdy
uczestnicząwgrachspołecznych.Kodeksywtakimukładziestanowią
zewnętrznygorsetprzekraczanyprzykażdejnadarzającejsięokazji.
Zdajemysobiesprawę,żeobowiązywanieowychkodeksówwraz
zkontroląspołecznąodnosisięwyłączniedopoziomuheteronomii
wrozwojumoralnymczłowieka.Ludziezwiększąwrażliwościąetyczną,
zdolnidointerioryzacjiwartości(społeczniejednakuzgodnionych)
takiegogorsetuizewnętrznejkontroliniepotrzebują.Wjakimśsensie
jestonanawetdeprecjonującaichdojrzałośćetyczną.Współczesna
Russellowietykaseksualna(pierwszejpołowyXXwieku)miałabyćoparta
natrzechelementach:1)cnociekobiet,2)chrześcijańskiejkoncepcji
grzechu,3)równościkobiet
2
.Zkażdegoznichwyprowadziłciekawe
konsekwencje,którerekonstruująjawneiukrytewarstwytabu.Jego
zdaniemelementpierwszyjestnierozerwalniepowiązanyztypemrodziny
patriarchalnejzewszystkimitegonegatywnymikonsekwencjamidla
kobiety.Abstrakcyjnaetykadopełniatupodporządkowanie,bynie
powiedzieć:uprzedmiotowieniekobiety,ajejseksualnośćjestwjakimś
stopniupozaniąsamą,jesttym,czymczynijąmąż.
DrugielementwyodrębnionyprzezRussella–chrześcijańska
koncepcjagrzechu–traktujeseksualnośćjakocośnieczystego,zczego
2
B.Russell,Zagadnieniaseksualnewwychowaniu,TowarzystwoSzkołyŚwieckiej,
Warszawa1958,s.89.
