Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Traktatomanekinach
39
MotywwłasnegopogrzebupojawiasięzresztąwpoezjiLeś-
mianaczęściej.ZnajdziemygowwierszuoincipicieDPocotyle
świecnademną,tyletwarzy”iwPogrzebie(DSłyszę,jakdeszcz
poliściachcorazgęściejpluska./Takmnienużyzwłokmoich
wzaświatywywózka”)4.MichałGłowiński,komentującwiersz
oDonJuanie,sugeruje,żeDbyćmożepoetasfabularyzowałtu-
tajpostawę,którą[Otto]Rankinterpretujejakopsychologiczną
motywacjęzainteresowaniadlamotywusobowtóra:strach,że
zostaniesiępogrzebanymzażycia”5.Leśmianzpewnościąstrach
takiodczuwał(dzieliłgozresztązEdgaremAllanemPoem),na-
leżałobyjednakzapytać,cosięzatymstrachemmogłokryć.
Narzucasiędośćoczywistaodpowiedź,żejesttopoprostujed-
nazformlękuprzedśmiercią–lękuznanegorodzajowiludz-
kiemuodczasuwygnaniazraju.Psychoanalizauczyjednak,że
to,czegosięboimy,stanowiczęstoprzedmiotnaszegopożąda-
nia.Czymożnazałożyć,żeLeśmianpragnąłzostaćpogrzebany
zażycia?Brzmitoabsurdalnie,alejeśliprzejśćzpoziomudo-
słownościnapoziomnieświadomychprocesówrządzącychwy-
obraźnią,sytuacjaulegniezmianie.Wydajesiębowiemprawdo-
podobne,żewyobrażeniesiebiejakożywego-nieżywego,niby
człowieka,nibynieboszczyka,jestuLeśmianafantazmatyczną
realizacjąpotrzebyzniwelowaniagranicmiędzybytemanieby-
tem.Wyobrażenietakiepojawiasięnajczęściejwobliczuposta-
ci–nazwijmyje–Dmanekinowatych”.TomaszBocheńskipisze,
iżDwizjatrupa,którymbędziemy,symbolizujewejściew«smu-
gęcienia»,porzucenieniewinnościinaiwności–transgresję
wielokrotnieopisywanąwliteraturzeisztuce[ł].Dotknięcie
śmierciwprowadzajednostkęwprzestrzeńmelancholijną,kra-
jobraznaznaczonyutratąniewinnejradościistnienia”6.Trudno
temuzaprzeczyć,choćwwypadkuLeśmianamogłobyćjednak
inaczej:Dwizjatrupa”towświeciejegowyobraźniraczejreme-
diumnamelancholię.
Głowińskizastanawiasię,dlaczegomotywwłasnegopogrze-
bupołączyłpoetazpostaciąDonJuana,choćwżadnejzkano-
nicznychwersjimitunicpodobnegoniewystępuje.Byćmoże
matozwiązekzkamiennymposągiemKomandora,którytakfa-
