Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Traktatomanekinach
37
Najważniejszymznichwydajesięobrazmanekina,kukły,ma-
rionety–istotystworzonejsztucznienaobrazipodobieństwo
człowieka.Obecnośćkukieł,figurzpanoptikum–prowoku-
jedonajśmielszych,najbardziejradykalnycheksperymentów
ztożsamością.
JerzyJarzębski,zastanawiającsięnadfunkcjąmotywumaneki-
nawprozieSchulza(motywupojmowanegozresztąbardzosze-
roko1),formułujekonstatacjenaturyantropologicznej:
DCzłowiekaSchulzowskiegocechujeniepełność,niedo-
stateczność.ChciałbypoznaćświatcałyitajemnicęBytu,
podczasgdyskazanyjestnakrótkieżyciewograniczonejprze-
strzeni;chciałbynaśladowaćBogawkreacyjnymrozmachu,tym-
czasemtworzyćpotrafijedynieniedoskonałeodbitkirzeczywi-
stościistotuwięzionychwjednymgeściebądźfunkcji;chciałby
przebićsobiedrogędoinnych,zrozumiećistotęichegzysten-
cji,losemjegojestjednakwyobcowanieisamotnośćwśródnie-
przejrzystychmonad,skrywającychwewnątrzswątajemnicę
[ł].Tajemniczeiskonstruowanewoparciuoodmiennązasa-
dęsądlaniegoprzedewszystkimkobiety,aleimężczyźnijawią
sięzwyklejakopostaciejednowymiarowe,napodobieństwo
manekinówzdominowaneprzezjedenwyrazistyryscharakte-
rulubnamiętność”2.
Charakterystykętę(zwyjątkiemuwagoodmiennościkobiet)
dałobysięodnieśćtakżedobohaterówLeśmianaiKantora.Ma-
nekinwtwórczościcałejtrójkiwskazujenaludzkąDniepełność”
iDniedostateczność”.Pozwalajednakzarazemowemankamen-
typrzezwyciężyć,awkażdymrazie–stwarzamożliwośćzmie-
rzeniasięznimi.LeśmianowskiDbałwanześniegu”(wwier-
szupodtakimżetytułem)okazujesięwyzwaniemdlaludzkiej
podmiotowości:DIkusiłmnieniewiedząotem,/Cobyłowe
mnie–tylkomnął”.Konfrontacjaześnieżnymstworemza-
chęcadoposzukiwaniawłasnejistoty,ale,cociekawe,poszu-
kiwaniateskierowanesąniewgłąbpodmiotu,introspekcyjnie
(jakwopisanychwpoprzednimrozdzialeaktachokaleczenia),
lecznazewnątrz.Tobałwanprzynosiniewiedzę,którajestdla
podmiotukusząca.Niewiedzęotym,Dcobyłowemnie–tyl-
