Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MichaiłBułhakow.Życienieoczywiste
66
ScenagrabieżyuWasylisyzBiałejgwardii,jakwieleinnych,powstała
więcnapodstawierealnegozdarzenia.nPamiętnytobyłrokistrasznytobył
rok,tenodnarodzeniaChrystusaPanatysiącdziewięćsetnyiosiemnasty
64
,ale
tysiącdziewięćsetnyidziewiętnastybyłstraszniejszy”
65
–zaświadczanarrator
powieści.WjakiejatmosferzemiałzamiarpowitaćtenrokMichaiłBułhakow?
Córkawłaścicieladomuopowiadałamiw1981roku:
KiedyśnagórzeuBułhakowówbyligoście,naglesłyszymyśpiew:
Boże,za-
chowajcara…
Aprzecieżzabronionośpiewaniacarskiegohymnu!Tatapo-
szedłdonichimówi:-„Misza,jesteśjużdorosły,poconarażaćchłopców
naśmiertelneniebezpieczeństwo?”.ItuwyskoczyłNikołka:-„Wszyscytu
jesteśmydorośliisamizasiebieodpowiadamy!”.AtakwogóletoNikołajbył
znichwszystkichnajlepiejwychowany[…].
Niewiadomo,dojakiegookresuodnosisiętenepizod,prawdopodobnie
jednakwłaśniedolistopada–grudnia1918roku,wktórymtoczasieumiesz-
czonajeststosownascenawpowieściBiałagwardiaisztuceDniTurbinów–
hymnbyłzabronionyrównieżwczasie,gdywładzęsprawowałhetman.
ZachowanieAleksiejaTurbinanaulicachKijowazimąnaprzełomie1918–
–1919roku–którynzatrzymałsię,kupiłdziennikugazeciarza,ruszyłdalej,
otworzyłgazetę…Nalitośćboską,jakżemożnatakpotrącaćludzinaulicy?
Gazetkitosięczytadomu”–mabezwątpieniapodłożeautobiograficzne.
Bułhakow,oddawnainteresującysiępolitykąizachłannieczytającygazety,
pilnieśledziłrozwójwydarzeńwrewolucyjnychNiemczech,zastanawiającsię,
czynienadciągarewolucjaświatowa.Wtymczasie,gdywedługwspomnień
Erenburganniktniewiedział,ktokogobędzierozstrzeliwał,czyjeportretywie-
szał,aczyjechował,jakiepieniądzebrał,ajakiepostarasięwcisnąćfrajerowi”,
wKijowieszerzyłysięnajbardziejnieprawdopodobnepogłoski.nRóżni«dobrze
poinformowani»uciekinierzyzapewniali,żesojusznicymająultrafioletowe
promienie,zapomocąktórychmogąwciągukilkugodzinzniszczyći«czer-
wonych»isamostijników…”
66
.Owielewcześniej,wlatach20.,poetaNikołaj
64
M.Bułhakow,BG,s.6.
65
Brakującyfragmentwpolskimprzekładziezaznaczonykursywą–przyp.tłum.
66
I.Erenburg,Ludzie.Lata.Życie,dz.cyt.,s.93.
