Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ANALIZAWSPÓŁZALEŻNOŚCIZJAWISK
1.1.Istotawspółzależności
Obokbadaństrukturyzjawiskaczęstoistniejepotrzebaanalizyzbiorowościstatystycz-
nejzpunktuwidzeniakilkucech,którepozostajązsobąwpewnymzwiązku.Celemtakiej
analizyjestwykazanie,czycechystatystyczne(dwielubwięcej)charakteryzującebadaną
zbiorowośćsązsobązwiązane,orazokreśleniesiły,kierunkuicharakterutegozwiązku.
Badaniemzwiązkówmiędzycechamizajmujesięteoriawspółzależności,którajestczęś-
ciąstatystykiopisowejimatematycznej.
Wteoriiwspółzależnościzjawiskmożemymiećdoczynieniazzależnościąfunkcyjną
istochastyczną.Zależnośćfunkcyjnapoleganatym,żezmianawartościjednejzmiennej
powodujeściśleokreślonązmianędrugiejzmiennej.JeżelisymbolemXoznaczymyzmien-
nąniezależną,asymbolemYzmiennązależną,towzwiązkufunkcyjnymoznaczato,że
określonejwartościzmiennejXodpowiadaściśleokreślonawartośćzmiennejY.Zależ-
nośćfunkcyjnarealizujesiętaksamowkażdympojedynczymprzypadkuiwystępujeczę-
stownaukachścisłych,np.matematyceczyfizyce.Zależnośćstochastycznadefiniowana
jestzapomocąpojęćzzakresurachunkuprawdopodobieństwa.Jesttozależnośćmiędzy
dwiemazmiennymipolegającanatym,żewrazzezmianąjednejzmiennejzmieniasięroz-
kładprawdopodobieństwadrugiejzmiennej.Zależnośćstochastycznaujawnićsięmoże
wmasieobserwacjiimożenieznaleźćpotwierdzeniawpojedynczymprzypadku.Wystę-
pujeonanp.wnaukachspołecznych.Zależnośćkorelacyjna,zwanarównieżstatystycz-
ną,jestszczególnymwariantemzależnościstochastycznej.Występujeonawówczas,gdy
określonymwartościomjednejzmiennejodpowiadająokreślonewartościśredniedrugiej
zmiennej.Możnawięcustalić,jakzmienisięśredniowartośćzmiennejzależnejYwzależ-
nościodwartościzmiennejniezależnejX.Naprzykładniewszyscykonsumenci,których
dochódmiesięcznywzrósło200zł,zwiększająswojewydatkinausługikulturalneojedna-
kowąkwotę.Niektórzyznichmogąniezwiększaćwydatkównakulturę,innimogązwięk-
szaćtewydatki,ajeszczeinnizmniejszaćzakuptychusług.Jednakżeśredniewydatkina
usługikulturalnewśródkonsumentów,którychdochódwzrósło200zł,sązwyklewyższe
odwydatkówosób,którychdochódniezmieniłsię,albozmalał.Gdybymiędzywielkością
dochodówawydatkamikonsumentównausługiistniałzwiązekfunkcyjny,toprzyokre-
ślonympoziomiedochodówwielkośćwydatkównausługibyłabykażdorazowojednako-
wa.Wrzeczywistościtakniejest,ponieważpoziomwiększościwydatków(wtymnaróżne
usługi)niejestwyłącznieuzależnionyoddochodówkonsumentów.Zależyonrównieżod
innychczynników,np.cen,upodobań,statususpołecznegoczywiekukupujących.Badanie
zależnościkorelacyjnejjestuzasadnionewtedy,gdymiędzyzmiennymiistniejelogiczny
