Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
dedukcyjnym(formalnym).Określającpewnezespołypoglądówjakoteorie,
mamynamyśliwyłącznieto,żezespołyskładająsięztwierdzeń,któresą
(przynajmniejwintencjiichtwórców)spójne,apewneztychtwierdzeń
pozwalająnaodróżnieniedanejteoriiodinnych,konkurencyjnych,które
inaczejodpowiadająnatesamepytania.
Będąnasprzytymzajmowałyprzedewszystkimtakieteorieprawa,które,
sitveniaverbo,mającharaktercałościowy-wtymsensie,żeichambicjąjest
udzielenieodpowiedzinapytanie,cotojestprawolubjakajestnaturaprawa
(oróżnychinterpretacjachtychpytańbędziemowaniżej).Tylkomarginal-
nie,wmiarępotrzebybędziemysięzajmowalitakimiujęciamiteoretyczny-
mi,któredotycząwyłączniefragmentówproblematykiteoretycznoprawnej,
awięcnp.teoriamistosowaniaprawa,teoriamirozumowańprawniczych,
czyteżteoriamiwykładniprawa.Antycypującdalszerozważania,jużwtym
miejscupragniemypodkreślić,żekrytykaanalitycznychteoriiprawa,rozu-
mianychjakonteoriecałościowe”,bezpośrednionieprzenosisięnaanali-
tyczneteoriestosowaniaprawairozumowańprawniczych,teoriestruktury
systemuprawa,czyteżteorieinterpretacjiprawa.Ewentualnaporażkapróby
udzieleniaodpowiedzinapytanie,cotojestprawo,czyteżjakajestnatura
prawa,niepociągazasobązkoniecznościporażkipróbyanalitycznejcha-
rakterystykirozumowańprawniczychczystrukturysystemuprawa,gdyż
charakterystykatakaniemusizakładaćżadnejokreślonejodpowiedzina
pytanieonaturęprawa,leczmożesięoprzećnawyodrębnieniupewnych
rozumowańjakoprawniczychczypewnychporządkównormatywnychjako
systemówprawnychopartychouzusjęzykowy8.
Prowadzonerozważaniabędąegzemplifikowaneprzedewszystkimwspół-
czesnymiteoriamiprawastworzonymiwkrajachanglosaskich.Wybórten
jestpodyktowanykilkomawzględami.
Popierwsze,zuwaginaobszernośćwspółczesnegopiśmiennictwateore-
tycznoprawnegoniejestpraktyczniemożliweuwzględnieniecałegodorobku
światowejteoriiprawa.
8Wtradycjianglosaskiegopozytywizmuprawniczegoodróżniasięteorięprawa(któramaod-
powiadaćnapytanieonaturęprawa)odteoriiorzekania(adjudication).Zob.np.J.Raz,Ethics
inthePublicDomain:EssaysintheMoralityofLawandPolitics,rev.ed.,Oxford1995,passim.
KrytycznieotymodróżnieniuM.Martin,JudgingPositivism,Oxford-Portland2014,s.47in.
13
