Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Przeciwstawieniateprzybierajązresztąróżnąnaturę.Niekiedyprzeciwstaw-
nestanowiskasąuważanezawzajemniesięwykluczające-wtymsensie,
żetylkojednoznichmożebyćtrafne(np.stanowiskogłoszące,żeteoria
prawamusizkoniecznościdokonywaćwartościowań,azatemwpełniopi-
sowateoriaprawaniejestmożliwa).Niekiedyprzeciwstawnestanowiska
sąuznawanezamającecharakterkomplementarny.Twierdzisię,żeobok
deskryptywnejteoriiprawamożnauprawiaćteorięnormatywnączyewalua-
tywną,gdyżobaprzedsięwzięcianawzajemsięniewykluczają,leczraczej
uzupełniają.Twierdzisięteż,żeobokanalitycznejteoriiprawamożliweice-
lowejestuprawianieempirycznejteoriiprawa.Wreszciemożnatwierdzić,
żeprzeciwstawnestanowiskasąkonkurencyjne-wtymsensie,żeobasą
możliwe,leczjednoznichprowadzidolepszych,zjakiegośpunktuwidzenia
(poznawczegolubpraktycznego),rezultatówniżdrugie.
Należypodkreślić,żedychotomietezapewnenieznajdujązastosowaniado
charakterystykitychnurtówwteoriiprawa,któresąwyrazemmyśleniapost-
modernistycznego3.Postmodernizmodrzucazasadniczeprzeciwstawienie
opisuioceny,wiedzyteoretycznejipraktycznej,wiedzyanalitycznejiempi-
rycznej,apojęcienaturalizacjijakopostawylubpostulatumetodologicznego
jestmucałkowicieobce.Stądteżprowadzonerozważanianiebędądotyczyły
postmodernistycznychnurtówteoriiprawa.Odrębnymzagadnieniemjest
takżepytanie,czycharakterystykametodologicznaodwołującasiędotych
dychotomiimożebyćodniesionadonurtówkrytycznychwewspółczesnej
teoriiprawa(takichjakruchCriticalLegalStudies,feministycznateoria
prawaczyCriticalRaceTheory)4.Odpowiedźnaniezapewnezależyod
tego,wjakiejmierzenurtytemającharakterpostmodernistyczny5.Teorie
3Zob.L.Morawski,Comożedaćnauceprawapostmodernizm?,Toruń2001,passimorazJ.Ła-
komy,Interdyscyplinarnośćiintegracjazewnętrznanaukprawnychwświetlepostmodernistycz-
nejkrytyki,ArchiwumFilozofiiPrawaiFilozofiiSpołecznej2001,nr1(2),s.29in.
4Należyzauważyć,żeokreślenienkrytycznateoriaprawa”jestwieloznaczne.NaprzykładGe-
raldJ.PostemarozdziałpoświęconyHerbertowiL.A.HartowitytułujeHart’sCriticalPositi-
vism-G.J.Postema,LegalPhilosophyintheTwentiethCentury:TheCommonLawWorld,
ATreatiseofLegalPhilosophyandGeneralJurisprudence2001,Vol.11,s.261-340.Abynie
wdawaćsięwtozagadnienie,określenienteoriakrytyczna”definiujemyprzezostensję.Omó-
wienieteoriikrytycznychwścisłymznaczeniutegosłowaznajdzieCzytelnikwobszernym
rozdziale6wskazanegodziełaPostemy.
5DuncanKennedynieutożsamiaruchukrytycznegozpostmodernizmem,alewidziistotne
znimzwiązki-D.Kennedy,TheCritiqueofRightsinCriticalLegalStudies(w:)W.Brown,
J.Halley(eds.),LeftLegalism/LeftCritique,Durham-London2002,s.178.
11
