Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Rozdział1•Wprowadzenie,czasimiejsceakcji,skalaWszechświatainaszewnimmiejsce
milimetra).Pochodzenieiewolucjatychpyłówwciążniejestjasna,alewieleznich,
jaknanodiamenty,możekondensowaćwzimnychotchłaniachpróżnimiędzygwiezdnej
galaktyk,bogatejworganicznemolekuły,takiejakalkoholeczyaminokwasy,cegiełki
życia.Byćmożepomagawtymprocesiepanującawprzestrzenibardzoniskatempera-
tura,zbliżonadokilkustopnipowyżejzerabezwzględnego.Wyjaśnićtutrzeba,że0K
(kelwinów)odpowiadatemperaturze–273,150C(stopniCelsjusza).Takniskatemperatura
jestbardzokorzystnadlakondensacjiatomówwęglanazarodkachkrystalicznych,zczego
wwynikuprocesuepitaksji,swegorodzajuimitowaniastrukturypodłoża,narastaćmogły
kolejnewarstwykryształkówsamoistnieorganizującejsięstrukturydiamentu.Węgielten,
pierwotniesyntetyzowanywnuklearnychreakcjachwewnątrzgwiazd,wdalszejewolucji
materiiwobłokachpochodzićmożezrozpadumolekułorganicznychpodwpływempro-
mieniowaniakosmicznego.Innedrobinkipyłowepowstającenaskutekwybuchunowych
isupernowychgwiazd,jakprzedstawiononaryc.1.3,irozpraszanewprzestrzenikosmicz-
nejGalaktyki,zczasemwchodząwskładformującychsięsystemówplanetarnych.Znane
sąziarnaoskładziewęglikówkrzemuorozmiarachdochodzącychnawetdo10mikronów
(0,01mm).Pyłytewrazzgazemstanowiływspólnąmasęzapadającegosięobłokupro-
togwiezdnego,zktóregopowstałUkładSłoneczny.
Dalszaeskalacjaprocesówchemicznychwymagałajużwiększegodopływuenergii
igęstszegośrodowiska.Warunkitakiemogłybyćspełnionedopierowtedy,kiedyobłoki
pyłowo-gazowegrawitacyjniezaczęłysięzapadać,gęstnieć,awichcentrumwzrastać
poczęłanowagwiazda,zwanawokresietworzeniaprotogwiazdą.Dookołatejformują-
cejsięprotogwiazdytworzyłsiępłaski,bardzogorącypierścieńpyłowo-gazowy,zwany
dyskiemprotoplanetarnym(PP),podobnydoprzedstawionegonaryc.1.4.Prymitywna
meteriadyskuPP
,ociśnieniuP<10
2
Pa,składałasięw98,5%zgazuzłożonegozwodoru
(H)ihelu(He),apozostałepierwiastkitworząceresztęobecnychskałilodówsystemu
planetarnegostanowiłyzaledwie1,5%całkowitejmasymgławicy.
A
B
Ryc01030|A-obłokpyłowo-gazowywOrionie0Wwielumiejscachobłokitakiezapadająsięgrawitacyjnie,dając
początekformowaniusięgwiazdiichsystemówplanetarnych(NASA);B-MgławicaKraba-materiałwyrzuconypo
wybuchusupernowejwzbogacaprzestrzeńwpierwiastkiciężkie(Crab_NebulaNASAESAJ0HesterandA0Loll,Arizona
StateUniversity,WikimediaCommons)
