Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII
PROTOFIZYKAKARTEZJUSZA
Kartezjuszotrzymałbardzodobrewykształceniewczasienaukiwjezuickimkolegium
królewskimwLaFleché(1606–1614).Poznałtam,międzyinnymi,podstawyrodzącej
sięnowożytnejfizyki,matematycznejimechanistycznej,która–jakzauważył–nie-
zbytprzystawaładopanującejwtedymetafizykiesencjalistycznej.Jegoambicją,skry-
stalizowanąw1628roku,byłowięcstworzeniefundamentównaukiuniwersalnej,
stworzonejnawzórmatematyki,atakżebudowąopartegonaniejsystemunaukdopeł-
nionegopotemoryginalnąmetafizyką.RealizacjitegoprojektupoświęciłKartezjusz
całeswojeżycie.
Projekttorozległy,potężny.Jegokorzeniemjestmetoda,konaremzaśmetafizyka
imatematykauniwersalna,czyli„nauka,którabywyjaśniałatowszystko,comożebyć
przedmiotembadań,odnośniedoporządkuimiarynieprzysługującychżadnejszcze-
gólnejmaterii”.Albowiem„ściśledomatematykiodnosisiętowszystko,wczymbada
sięporządekimiarę”.Matematykęuniwersalnącechujeowa„przejrzystośćinajwyż-
szaprostota,jaką[…]posiadaćwinnaprawdziwamatematyka”
1.Najejpodstawie
rozwinąćmożnanaukiszczegółowe,wtymfizykę,orazogólne,wtymmetafizykę.
PraceKopernika,deBrahe,KepleraiGalileuszastanowiąfundamentgeometrycz-
nejimechanicznejwizjiKartezjusza.ChoćsamKartezjuszuważałsięzamyśliciela,
któryzerwałzdotychczasowątradycjąnaukową,bezheliocentrycznychosiągnięć
Kopernikaijegonastępców,niebyłobymożliwetworzenienowychzasadwiedzy
imetodologii.
Metoda
Metodasensulargo
Kartezjuszbyłdedukcjonistą,nieindukcjonistą.Porządkowałobserwacje,uogólniał,
dowodził.Tworzyłpojęcia,formułowałprawa(częstohipotezy).Naciskpołożyłwięc
nametodę.
„Dobadaniaprawdykoniecznajestmetoda.[…]Przezmetodęzaśrozumiempewneiłatwe
prawidła,którychjeżeliktośbędzieściśleprzestrzegał,tennigdynieprzyjmieczegośfałszywego
1PKU,PrawidłoIV.
