Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
zgodniezjejtreścią.Wwypadkunatomiastopisanychpowyżejbadań,dotyczą-
cychpamięci,Binetskonstatował,żewiększośćbadanychniejestwstanie
wskazaćswoichbłędów,zwyjątkiemmałoznaczącychdrobiazgów.Cowięcej,
Binetprosiłswoichbadanychopodzielenieudzielonychprzeznichodpowiedzi
nadwarodzaje:te,którychsąpewni,orazte,którychniesąpewni,istwierdził,
żewśródodpowiedziuważanychprzezbadanychzapewnezawszeznajdowała
siępewnaliczbaodpowiedzinieprawidłowych.
DalszeinterpretacjeBinetamogąsprawiaćwrażenie,jakbyzostałynapisane
podkoniec,anienapoczątkuXXwieku,ponieważsąprowadzonewduchu,
którydziśkojarzyłbysięzteoriamibłędówmonitorowaniaźródła.Binetstwier-
dziłmianowicie,żezasugerowanaosobamożeutracićwspomnieniepytania,na
któreodpowiadała,itreśćtegopytania,zawierającąsugestię,traktowaćjako
własneautentycznewspomnienie.Prowadzito,zdaniemBineta,doszczególnie
silnegoefektusugestii,ponieważjeślibadanyniepamiętadanegopytania,to
tymbardziejniejestwstaniezdaćsobiesprawy,żenarzuciłomuonopewne
błędnewspomnienie.
BadaniaBinetaprzestawiłemobszernie,ponieważodnaleźćwnichmożna
wieleelementówobecnychrównieżwbadaniachianalizachwspółczesnych.
Czytającjegodzieło,masięnieodpartewrażenie,iżprzedstawiłwieleidei,które
późniejzostałyzapomnianenadziesiątkilat,anastępniewtórnie„odkryte”
wczasachwspółczesnych.Niebezznaczeniajesttuzapewnefakt,żeksiążka
BinetaLaSuggestibilité(1900)niezostałanigdyprzetłumaczonanainnejęzyki
(Gheorghiu,2000,ustnakomunikacja;Gudjonsson,2003).MiędzyinnymiBinet
jakopierwszyzwróciłuwagęna:
–zróżnicowanywpływróżnegorodzajupytańsugerującychnarozmiar
zniekształceńpamięciowych;
–brakkorelacjimiędzysubiektywnąpewnościąodpowiedziajejpopraw-
nością;
–spontanicznekonfabulacjezestronyniektórychbadanych;
–niemożnośćzdaniasobiesprawyprzezwielubadanych,żeuleglisugestii;
–możliwośćzapominaniaprzezbadanychźródłainformacji.
ParadygmatyeksperymentalnezaproponowaneprzezBineta(1900)były
wróżnychodmianachipostaciachużywaneprzezinnychbadaczyzpoczątku
wieku(np.PeariWyatt,1914;Stern,1910,1938,1939).Wwiększościtego
rodzajubadaństwierdzono,żezeznaniapamięciowestosunkowołatwojest
zakłócićprzezróżneformywprowadzaniabadanychwbłąd.Wśródtych
wczesnychbadańodnajdziemyteżpolskiakcent:Wiśniacka(1935)przedsta-
wiłabadaniademonstrującedużąwrażliwośćpamięcinapytanianaprowa-
dzające.
