Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wprowadzenie:porządekświataisprawiedliwośćspołeczna
Powiązania,jakiereligiakulturowanakładanaswychczłonków,sąogól-
nymizwiązkamikulturowymi(októrychpisze,naprzykład,SigmundFreud
wksiążceDasUnbehageninderKultur[Niesmakwkulturze]).Implikująone
choćbypodporządkowaniesięwładzypolitycznej,włączeniesiędoporządków
społecznych,pomijanieegoistycznychzysków,nnakazowyaltruizm”.Wzamian
oferują(jakwszystkiezwiązki)bezpieczeństwo,tożsamość,pewnośćizaufa-
niedosensowniezbudowanegoświata16.To,czegotakareligianieznainie
żąda,tonwiara”wokreślonychbogów,wiaranietylkowsensienuznania
czegośzaprawdę”,aleprzedewszystkimwsensiewierności,posłuszeństwa,
lojalności.Wjęzykuhebrajskimtakiemupojęciuodpowiadawyraz(emunah:
nwierność,zaufanie”,któreSeptuagintatłumaczyjakopistis,aWulgatajako
fides.Oczywiściepistis,októrejmówiśw.Paweł,cytującistotnestarotesta-
mentoweustępy(Rz4,3,por.Rdz15,6;Rz1,17;Ga3,11;Hbr10,38,por.
Ha2,4),oznaczacośinnego,niż(emunahztekstówhebrajskich.
Wobecmesjaszaniejestsięnlojalnym”:wierzysięwniego,amianowi-
ciewto,żejestonrzeczywiściemesjaszem.MartinBuberwykazałbardzo
jasnoróżnicęmiędzytymindwomasposobamiwiary”17.Mylisięjednak,gdy
jedensposóbprzypisujehebrajskiemu,adrugigreckiemusposobowimyśle-
nia.Mesjanistyczneznaczeniejesttaksamoobcegreckiemusłowupistis,jak
hebrajskiemusłowu(emunah.Tensensniejestdanyzgórywformiejęzyko-
wej,leczjestkwestiąreligijnegodoświadczenia,któreposługujesię–bygo
przekazać–językami,jakiezastaje,aprzytymprzekształca18.
Pojęcie(emunahjestzorientowanenaprzeszłośćinaprzyszłość.Naprze-
szłośćjestskierowanewsensienwierności”,któratrzymasięprzyjętychzobo-
wiązańniezależnieodtrudnościiniezapominaootrzymanymdobrodziej-
stwierównieżwczasachobfitości;naprzyszłośćzorientowanejestwsensie
nzaufania”,któretrzymasięjakiejśobietnicy,jakiegośprzyrzeczenia,nawetna
przekórwszystkimdowodom.Człowieknlojalny”nieżyjewteraźniejszości,
leczwdłuższymhoryzoncieczasowymiztegoczerpiestabilność,odporną
nateraźniejszość.Wartośćmająbowiemnietylkosłowa:nsprawiedliwyżyje
dziękisileswejwierności”,lecztakżeto,żecierpionzpowoduswojejspra-
wiedliwości:nWielenieszczęśćspadanasprawiedliwego”.Ponieważjednak
żyjeonwinnymhoryzoncieczasowym,wie,żenzewszystkich(nieszczęść)
16N.Luhmann,Vertrauen.EinMechanismusderReduktionsozialerKomplexität,Stuttgart1973.
Natematukierunkowującejfunkcjikulturypor.teżA.Schütz(DersinnhafteAufbaudersozialen
Welt:eineEinleitungindieverstehendeSoziologie,Wien1932;Frankfurt1974),jakteżA.Schütz,
Th.Luckmann,StrukturenderLebenswelt,t.1–2,Frankfurt1979,1984.
17M.Buber,ZweiGlaubensweisen,Zürich1950.
18ZgadzamsiętuzJ.Taubesem,któryrozwinąłswojąkoncepcjęnlogikimesjanistycznej”
wdrugimzczterechwykładówoteologiipolitycznejPawła(23–27lutego1987r.wHeidel-
bergu;niepublikowanymanuskryptwykonanynapodstawienagraniamagnetofonowego).Por.
teżR.Needham,Belief,LanguageandExperience,Oxford1972.
