Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Organizacjapozostawiłaposobieniewieleśladównapiśmie–nie
byłożadnegocentralnegorejestruczłonków,jedynieluźnasieć
komórek,zktórychżadnanieposiadałapełnejwiedzynatemat
rozmiarówcałejorganizacjilubjejdziałań.Wrezultaciejej
wielkośćdodzisiajpozostajejedyniewsferzedomysłów.Pod
koniec1911rokuliczbaczłonkówwzrosładookoło2000–2500,aby
odnotowaćdramatycznyskokwczasiewojenbałkańskich,lecz
retrospektywneszacunkijejbyłegoczłonka,któryzostałnastępnie
informatorempolicji,mówiąceo100–150tysiącach,sązpewnością
przesadzone[100].Niezależniejednakodtego,jakiedokładniebyły
toliczby,CzarnaRękaszybkosięrozprzestrzeniaławurzędowych
strukturachSerbii,wychodzącpozaswójwojskowymatecznik,aby
przeniknąćdokadrserbskiejstrażygranicznejisłużbycelnej,
zwłaszczanagranicyserbsko-bośniackiej.Organizacjaznalazłateż
licznychczłonkówwśródagentówwywiadu,którzynadalpracowali
dlaNarodnejOdbranywBośnipomimorzekomegozawieszeniatej
działalnościw1909roku.Prowadzilionimiędzyinnymiobóz
szkoleniowydlaterrorystów,wktórymnowiczłonkowieuczylisię
strzelać,podkładaćbomby,wysadzaćwpowietrzemostyoraz
prowadzićdziałaniaszpiegowskie[101].
Tobyłocośnamiarędoświadczonegospiskowca„Apisa”.Kult
tajemnicypasowałdojegotemperamentu.Podobniejakoficjalne
insygniaorganizacji,okrągłyznaczekzczaszką,skrzyżowanymi
piszczelami,nożem,fiolkątruciznyibombą.Kiedypóźniej
zapytanogo,dlaczegoonijegokoledzyprzyjęliakurattakie
symbole,„Apis”odparł,żeuniego„teemblematyniebudziłytak
przerażającychczyujemnychskojarzeń”.Pozatym,jakuważał,
zadaniemwszystkichSerbówopoglądachnarodowychbyła„obrona
Serbszczyznyzapomocąbomb,nożyikarabinów”.„Wmojejpracy
w[Macedonii]–wspominał–używaliśmytruciznyiwszyscy
czetnicyjąmielijakośrodeksłużącydoataku,aleidoocalenia,
jeśliktośwpadłwręcewroga.Dlategowłaśnietakieemblematy
znalazłysięnapieczęciorganizacjiibyłtoznak,żeciludziebyli
gotowinaśmierć”[102].
