Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metodaekonomii
55
działańludziinteresuaninierozprawiaofikcyjnymhomooeconomicus.Zajmuje
siękoniecznymikategoriamikażdegoludzkiegodziałania.Jejteoriedotyczące
centowarów,płacistópprocentowychopisująwszystkietezjawiskazpomi-
nięciemmotywacjiskłaniającejludzidokupowania,sprzedawanialubdopo-
wstrzymywaniasięodkupowaniaisprzedawania.Nadszedłczas,bycałkowicie
poniechaćwszelkichbezowocnychpróbuzasadnianiabrakówdawnejekonomii
przezodwoływaniesiędowyimaginowanegohomooeconomicus.
10.Metodaekonomii
Przedmiotemprakseologiijestwyjaśnieniekategoriiludzkiegodziałania.Do
udowodnieniatwierdzeńprakseologicznychwystarczyjedynieznajomośćistoty
ludzkiegodziałania.Takąwiedzęmakażdyznas,ponieważwszyscyjesteśmy
ludźmi.Dowyjątkównależątylkoci,którzywskutekchorobyegzystująnapo-
ziomiewegetatywnym.Dozrozumieniatychtwierdzeńniejestkoniecznejakieś
szczególnedoświadczenie,bożadnedoświadczenie,nawetnajbogatsze,niepo-
mogłobyichzrozumiećkomuś,ktoniemiałbyapriorycznejwiedzyotym,czym
jestludzkiedziałanie.Jedynymsposobempoznaniatychtwierdzeńjestlogiczna
analizawrodzonejwiedzynatematkategoriidziałania.Musimywniknąćwsie-
bieizastanowićsięnadstrukturąludzkiegodziałania.Wiedzaprakseologiczna,
podobniejaklogikaimatematyka,niepochodzizzewnątrz,leczistniejewnas.
Wszystkiepojęciaitwierdzeniaprakseologiizawierająsięwkategoriiludzkie-
godziałania.Najpierwtrzebajewydobyćidedukcyjniewywnioskować,wskazać
ichkonsekwencjeorazokreślićpowszechnieobowiązującewarunkidziałania
jakotakiego.Gdyokreślimy,jakiewarunkimusispełniaćkażdedziałanie,mu-
simywykonaćnastępnykrokizdefiniować–oczywiściewaspekciepojęciowym
iformalnym–mniejogólnewarunki,któremusząspełnićposzczególnerodzaje
działania.Todrugiezadaniemożnawykonaćwskazującwszystkiedającesiępo-
myślećwarunkiiwyprowadzającznichlogiczniedopuszczalnewnioski.Taki
wyczerpującysystempozwalałbyzbudowaćteorięopisującąnietylkoludzkie
działanie,zjakimmamydoczynieniawwarunkachznanegonamświata,lecz
takżehipotetycznedziałanieodbywającesięwinnych,wyimaginowanychwa-
runkach,któreniemogąbyćspełnionenaziemi.
Celemnaukijestjednakpoznanieświatarzeczywistego.Uprawianienauki
niejestgimnastykąumysłuanizabawąlogiczną,toteżprakseologiaogranicza
poleswoichbadańdodziałaniawwarunkach,którewystępująwrzeczywisto-
ści.Tylkowdwóchprzypadkachprakseologiazajmujesiędziałaniemwwarun-
kach,którenieistniejąiniedająsięspełnić.Badamianowiciesytuacje,które
niezaistniaływprzeszłościinieistniejąwobecnychwarunkach,alemogą
zaistniećwprzyszłości.Analizujerównieżwarunkinierealneitakie,którenie
zaistniejąwprzyszłości,oiletakaanalizamożepomócwuchwyceniutego,co
siędziejewwarunkachświatarzeczywistego.
Związekprakseologiiiekonomiizdoświadczeniemnieumniejszaapriorycz-
negocharakterutychnauk.Doświadczeniejedyniekierujenasząuwagęnaokre-
