Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STRUKTURAGEOGRAFICZNAIGOSPODARCZAGRECJI
26
azwłaszczate,którezapewniająopiekęuciśnionym;pogwałcenieich,choćby
tobyłyprawaniepisane,przynosiwedługpowszechnejopiniihańbę.
Dlawytchnieniapopracypostaraliśmysięolicznerozrywkiduchowe.
Dostarczająichigrzyskaiuroczystościofiarne,powtarzającesięprzezcały
rok.Apięknonaszychdomówjestnaszącodziennąradością,którapłoszy
smutki...
DalejróżniąsięAteńczycyodswoichwrogówtakżerodzajemprzy-
sposobieniadowojny.Państwonaszestoiotworemdlaludzizcałegoświata.
Żadnezakazynieograniczająnikomuwidziećipoznawaćrzeczy,których
ujawnieniemożeprzynieśćkorzyśćnieprzyjacielowi.Opieramybowiemuf-
nośćnienaprzygotowaniumaterialnymifortelach,lecznagotowościdoczy-
nuinaduchubojowym.
Podobniemasięrzeczzsystememwychowania.USpartanmłodzież
odwczesnychlatwypracowujesobiewznojnychćwiczeniachcnotęmęstwa,
podczasgdymyżyjemyswobodnieibezprzymusu,ajednakniegorzejod
nichstawiamyczołatakimsamymniebezpieczeństwom...
AlenietylkopodtymwzględemzasługująAtenynapodziw.Otoko-
chamypięknowpołączeniuzprostotąikochamywiedzę,niepopadając
wzniewieściałeprzerafinowanie.Bogactwojestdlanasśrodkiemdziałania,
niezaśprzedmiotemchełpliwości,aprzyznaćsiędoubóstwanieprzynosini-
komuujmy;natomiastprawdziwąhańbąjestnierobićnic,bygouniknąć.
Zajęcisprawamiprywatnymi,niezaniedbujemypublicznych,aodda-
waniesiępracyzawodowejnieoznaczaignorancjiwzagadnieniachpolityki.
Myjedniuważamyobywatela,którytrzymasięzdalaodtychspraw,nieza
apolitycznego,leczzabezużytecznego.Każdyosobiście,jeżelinawetniewy-
tyczazasadniczejliniipolitykipaństwowej,towyrażaoniejswójpogląd.Bo
wedługnassłowanietylkoniestojąnazawadzieczynom,leczszkodliwejest
właśnieprzystępowaćdodziałaniabezuprzedniegowyświetleniasprawy
przezdyskusję.Toteżwyróżniamysięiodwagączynu,irozwagąprzedczy-
nem,podczasgdyuinnychśmiałośćwynikaznieświadomości,namysłzaś
rodzitchórzostwo.Aprzecieżzanajmężniejszychwinnisłusznieuchodzićci,
którzy,zdającsobiezupełniejasnosprawęzeszczęśliwychiciężkichkolei,
jakieichczekają,mimotoniecofająsięprzedniebezpieczeństwami...Krótko
mówiąc,AtenysąszkołąGrecji...”(Tukidydes,II)
Dziwnewydajesię,żemimotakzróżnicowanejstrukturygeograficz-
nejGrecjiimimonegatywnegostosunkuGrekówdopracyfizycznej,dorze-
miosłałączniezesztuką,częstoczytasiępochwałępracyrolnika.Ksenofont,
którywswejpracyEkonomik–Oikonomikos–iwtraktaciePoroieperiprosodon
–Odochodachpaństwowych–dajewielerad,jakpracować,jakimisposobami
zasilićskarbpaństwaizwiększyćdobrobyt,uważarzemiosłozazajęcieniższe-
gorzędu,natomiastcenirolęrolnictwaigospodarkiwiejskiej.DBezrolnictwa
–piszewEkonomiku–niemogąsięobejśćnawetbardzoszczęśliwiludzie.
