Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDSŁOWIE
14
bliskichrodzinieprzyjaciół,państwo,aletakżecudzoziemców,obcych–asta-
nowiskofilozofajestzrozumiałe,jeżeliuświadomimysobie,jakważną,przez
samychbogówstrzeżonąinstytucjąbyłouGrekówDprawogościnności”oraz
błagalnictwo,zktóregotakżeprzybyszzinnegokraju,człowiekobcy,miał
prawokorzystać.DTen,ktoczciiszanujewięŹwspólnegopochodzeniaitrady-
cjiłączącejsięzkultembogówwspólnychrodowych,orazspójniepokrewień-
stwa,zjednasobie,jaksięmożnaspodziewać,opiekuńczebóstwanarodzin,
gdyzechcepłodzićwłasnepotomstwo.
Życzliwośćzaśprzyjaciółitowarzyszyprzywspółżyciuznimizyska-
myzpewnością,jeżeliwyświadczonenamprzeznichprzysługicenićbędzie-
mywyżejiwiększeprzywiązywaćdonichznaczenie,niżonitoczynią,ado
przysługznowu,któreimświadczymy,przykładaćbędziemymniejsząwagę,
niżjąprzykładająnasiprzyjaciele.
Dlapaństwazaśidlawspółobywatelibardziejwartościowymmężem
okażesięten,komuwięcejniżnazdobyciuzwycięstwanaigrzyskacholimpij-
skichiwszelkichinnychzapasachwojennychipokojowychzależećbędziena
tym,byosiągnąćpierwszeństwowsłużbieprawomojczystymizyskaćsławę,
żenajpiękniejzewszystkichsłużyłimprzezcałeżycie.Cosięzaśtyczysto-
sunkówzcudzoziemcami,tonaszezobowiązaniewobecnichtrzebazawsze
uważaćzarzeczświętąinienaruszalną.Winybowiempopełnionewobecob-
cychbardziejniżte,którychsiędopuszczamywobecwspółobywateli,ściąga-
jąboskąpomstę.Obcy,znajdującsięzdalaodkrewnychiprzyjaciół,wzbudza
większąlitośćwludziachibogach,aten,ktoposiadawiększąmockarania,
zwiększągotowościąprzychodzimuzpomocą”(Prawa729D).
Stosunkimiędzyludzkiesączęstymtematemrozważańfilozofa,który
wtychżePrawach(843Bnn.)mówi:DSąsiadujączesobą,ludziewyrządzają
wciążsobiecałemnóstwodrobnychkrzywdiprzykrości,którewłaśniedlate-
go,żezdarzająsiętakczęsto,tworząmiędzynimijakąśogromnązaporęnie-
chęciiżalówwzajemnychisprawiają,żesąsiedztwostajesięciężkąiniezno-
śnąudręką.Toteżtrzebabardzosięstarać,żebysąsiadowinierobićżadnej
przykrości,azwłaszczastrzecsiępilnienależyiuważać,żebynigdyniewejść
najegopole...”Niemniejżyweiaktualnewydająsiębyćradyudzielaneprzez
KatonaStarszegoCenzora:DBądŹdobrydlasąsiadów,niepozwólsłużbieich
krzywdzić,żebypostępowaliwobecnichniewłaściwie.Jeżelisąsiedzibędąna
ciebiepatrzećżyczliwie,łatwiejsprzedaszsweplony,łatwiejwynajmieszswo-
jeusługi,łatwiejznajdzieszrobotników.Gdyzaśbędzieszbudować,sąsiedzi
przyjdącizpomocąidostarcząrobotnika,zwierzątjucznychibudulca.Jeże-
li–niewymówićwzłągodzinę–znajdzieszsięwjakimśkłopocie,życzliwi
stanąwtwejobronie...”(OgospodarstwiewiejskimIV).
Radytesprowadzająsiędozasady:Dpostępujwobecinnychtak,jak
chciałbyś,abyinnipostępowaliwobecciebie”,amyśltęspotykamywwielu
powiedzeniach:Quodtibifierinonvis,alterinefeceris!(słowaAleksandraSewe-
