Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lataszkolne
23
Równiedziwacznabyładlańobranaprzezniemieckąszkołęhistorycz-
nąliniakrytykileseferystycznegoliberalizmu.Schmollerijegostronnicy
zdawalisiętwierdzić,żewspółczesnaepokaliberalnawypadałanieko-
rzystniewzestawieniuzczasamidawnegokolektywizmu.Aletoniemia-
łosensu:
Coprawdanierozumiałemjeszczeznaczenialiberalizmu,niemo-
głemsięjednakpogodzićzmyślą,żedojegodyskwalifikacji–jaknas
wtedyuczono–wystarczyto,żenurttenbyłzdobycząXVIIIwieku,
awcześniejwogóleniebyłznany.[...]
Niemogłempojąć,najakiejpodstawieztwierdzenia,żewza-
mierzchłejprzeszłościistniaławspólnawłasnośćziemi,możnawy-
prowadzaćtwierdzenie,iżwłasnośćprywatnaniemasensu,alboże
należyodrzucićmonogamięirodzinę,gdyżkiedyśpanowałarozwią-
złość.Takitokmyśleniabyłdlamniekompletnymbezsensem.9
Samozagęszczeniekulturowemiastaniemalzmuszałowiedeńczyków
dointeresowaniasięnauką,pięknemisztuką.Rozważaniairozmowyna
takietematyniebyłyzarezerwowanewyłączniedlaelitczynawyjątko-
weokazje.Byłatoczęśćwiedeńskiejcodzienności.Praktyczniekażdyod
cesarzadogospodynidomowejmiałjakąświedzęonajnowszychosią-
gnięciachnaukiijakąśopinięotymczyinnymaktorzelubpowieści.
Doprawdy,każdedokonanienapolukulinariów,sztuki,naukialbotech-
nikispotykałosięzkompetentnymuznaniemikrytyką.Tennieustający
krytycyzm–słynnewiedeńskiegranteln–ćwiczyłumysły,stawiającpo-
przeczkęnawłaściwieniezrównanympoziomie.
ChoćmieszkańcyWiedniainteresowalisięwszelkimiobszarami,
wktórychmożnabyłoosiągnąćmistrzostwo,toprawdziwieumiłowa-
lisobiemuzykę.Wyjątkowegowhistoriiświatawybuchutwórczości
muzycznejzaznalimiędzy1770a1810rokiem,gdyrazzarazemna
wiedeńskichscenachobjawialisięgeniusze:Haydn,Mozart,Beethoven
iSchubert10.Naddunajskiemiastostałosięświatowąstolicąmuzykiipo-
zostałoniąażdoXXwieku.Pasjamuzycznajednaławszystkiewarstwy
9Ibidem,s.38–40[poprawionobłędyredakcyjnewcytacie–przyp.MZ].
10Johnstonnapisał:
Skupieniesięwjednymmieściewciąguledwiedwóchpokoleńabsolutnego
geniuszuHaydna,Mozarta,BeethovenaiSchubertabyłowydarzeniembezpre-
cedensuwcałejhistoriikultury.NajbliżejmubyłybyRzymRafaelaiMichała
AniołalubAtenySofoklesaiEurypidesa.Jednakwmuzycenajwięksigeniusze
