Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sobąregionami,zainicjowanoruchturystycznyimały
handelprzygraniczny.Powstałyinstytucjonalneformy
współpracywpostacieuroregionów.Powołanoichkilka,
wtymEuroregionBug,utworzonyprzezPolskęiUkrainę
w1995roku.W1998rokuprzystąpiładoniegotakże
Białoruś.LublinbyłpromotorempowołaniategoEuro-
regionuijegonieformalnąstolicą.
PołożenieLublinaprzyobecnejsytuacjipolitycznej
ograniczaznaczącozakreswspółpracyzregionami
sąsiednimi,zdrugiejjednakstronyotwieramuszansę
wejściananiepowtarzalnąścieżkęrozwoju.Lublin
możeodegraćrolęliderawinicjowaniuwspółpracy
polsko-ukraińskiej.NapolskimpograniczuUniiEu-
ropejskiejtomiastonajbardziejznaczącepodwzglę-
demhistorycznym,kulturowymigospodarczym.Jest
równocześniewgranicachwspółczesnejPolskitym
ośrodkiem,którywswymcharakterzeiklimaciema
najwięcejzkulturydawnychKresów(Rodzoś,Woj-
tanowicz2011).Lublinmógłbywięcprzejąćrolętzw.
BramynaWschód.Obecniemiastowypełniatęfunkcję,
przyjmującstudentówzUkrainynaswojeuczelnie.
AbyLublinstałsięprawdziwympośrednikiemmiędzy
WschodemaZachodem,pozaaktywnościąsamego
miastakoniecznajestjednakstabilizacjapolityczna
UkrainyorazjejdecyzjaorelacjachzUniąEuropejską
iNATO,atakżeodpowiednioukierunkowanapolityka
państwapolskiego(por.Miszczuk2007).
Podsumowanie
Zamykającrozważanianatemathistorycznychuwa-
runkowańrozwojuLublinanależypodkreślić,żejest
tomiastonależącedogrupynajstarszychośrodków
miejskichzarównowskaliPolski,jakicałejEuropy
Środkowo-Wschodniej.Jegohistoriawrazzokresem
przedlokacyjnymliczyponad1000lat.Niewiadomo
dokładnie,kiedyLublinstałsięośrodkiemocharakterze
miejskim,pewnejestjednak,żewchwiliotrzymania
prawmiejskichw1317rokubyłukształtowanąjednost-
kąosadniczą.Przezwiększośćczasuswojegoistnienia
znajdowałsiępozagrupąnajbardziejznaczącychmiast
Polski,alenigdynieprzestałistniećjakomiasto.Nie
podzieliłlosuwielubardziejznamienitychośrodków,
którychbytzakończyłsięwrazzkońcemepoki,jakaje
wykreowała.Lublinzawszepookresachrecesjizdobywał
energiędodalszegorozwoju,wykorzystującczynniki,
któretenrozwójumożliwiały.
Wartoteżzaakcentowaćfakt,żeodpoczątkuswo-
jegoistnieniaLublinbyłwiodącymmiastemregionu
wgranicachnakreślonychdolinamiWisłyiBugu.Dał
teżtemuregionowinazwę.Byłpierwszymośrodkiem,
którynatymobszarzeotrzymałprawamiejskie.Przez
ponad500lat,od1474roku–zwyjątkiemokresuza-
borów–byłstolicąwojewództwa,nieoddającnigdy
palmypierwszeństwainnymmiastom.Spośródsiedmiu
miastLubelszczyzny,którejużwXIVwiekuotrzymały
18
prawamiejskie,tylkoLublinrozwinąłsiędorozmiarów
lokującychgoobecniewgrupiedziesięciunajwiększych
miastPolski.
AnalizahistorycznegotłarozwojuLublinapozwala
stwierdzić,żewtrakciedługich,boniemal1000-letnich
dziejówtegoośrodka,istniałszeregokolicznościze-
wnętrznych,którewarunkowałyprocesyjegorozwoju
wstopniuniemniejszymniżwewnętrznapolitykamiasta
isposóbjegozarządzania.Doczynnikównajbardziejko-
rzystnych,stymulującychrozwójspołeczny,gospodarczy,
acozatymidzie,równieżdemograficznyiprzestrzenny,
zaliczyćnależy:
•dobrerelacjepomiędzyWschodemiZachodemEuropy,
•współpracęzpartneramiwschodnimi,
•udziałmiastawmiędzynarodowejwymianiemyśli
itowarów,
•pełnienieważnychfunkcjiadministracyjnych,
•obecnośćwmieścieinstytucjioponadregionalnym
znaczeniu.
Zobecnegopunktuwidzeniabardzoperspektywiczne
okazałosięulokowaniewLubliniefunkcjiakademickiej,
którawciągukilkudziesięciulatrozwinęłasięnatyle
dynamicznie,żedzisiajLublinnależydogronanajważ-
niejszychośrodkówszkolnictwawyższegowPolsce.
Jednocześniefunkcjaedukacyjnajestjednymzjego
najważniejszychczynnikówmiastotwórczych–szeroki
profilbadawczylubelskichuczelnidajepodstawyroz-
wojuprzedsiębiorczościoraznowoczesnychsektorów
gospodarkiopartejnawiedzy.
Podkreślićnależytakżefakt,żeLublinowizawsze
sprzyjałowłączaniegowkrajoweimiędzynarodowe
strukturypolityczneczygospodarcze.Szerokiekontakty
zeświatemzewnętrznymaktywizowałymiasto,przyno-
szącwymiernekorzyściekonomiczne.Najbardziejnie-
pomyślnymczynnikiemzkoleibyłajegoperyferyjność
geograficzna,skutkującaograniczeniemstrefywpływów.
NiezależnieodepokioznaczałaonapozostawanieLubli-
nanauboczugłównychnurtówgospodarczychiniższy
poziomlokowanychwmieścieinwestycji.Lublinrozwijał
sięzdecydowanieszybciejgdywschodniagranicaprzesu-
wałasięnawschódalbowtedy,kiedyPolskaprowadziła
aktywnąpolitykęwschodnią.Miastozyskiwałowówczas
połączeniezestrukturamiwyższegorzęduiprzyjmowało
rolępartneragospodarczegolubpolitycznegodlainnych
dużychośrodków.Lokalnaczynawetregionalnastrefa
wpływówbyłazbytwąska,żebywynieśćLublindorangi
znaczącegoośrodkawskaliPolskiiEuropy.
Literatura
BukoA.2005.ArcheologiaPolskiwczesnośredniowiecznej.Odkry-
cia,hipotezy,interpretacje,WydawnictwoTRIO,Warszawa.
CzaplińskiW.,ŁadogórskiT.(red.)1973.AtlasHistorycznyPolski,
PPWK.
DąbrowskaE.1973.WielkiegrodydorzeczagórnejWisły.Zestudiów
nadrozwojemorganizacjiterytorialno-plemiennejwVII–X
wieku.ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław.
