Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zostałzniszczony,alezewzględunawalorystrategiczne
miejscawkrótcerozwinąłsiętujedenzośrodkówadmi-
nistracjinowopowstającegopaństwaPolan(Buko2005;
Rozwałka,Niedźwiadek,Stasiak2006).Znaczącyimpuls
dorozwojutegoośrodkaprzyszedłwXIIwiekuzasprawą
dynamicznejpolitykiterytorialnejrosnącejwsiłęmonar-
chiipiastowskiej.NajpierwLublin,obokSandomierza
iPrzemyśla,zostałważnymcentrumutrwalającymwładzę
PiastównaobszarzewschodniejMałopolski,następniestał
siębaząwspierającąadministracyjnieimilitarniedalszą
ekspansjęnaterenywschodnie–zwłaszczapoutracie
przezPolskęGrodówCzerwieńskich(Myśliński1997;
Buko2005).SzczególnywzrostznaczeniaLublinadatuje
sięnaokresaktywnejpolitykiwschodniejKazimierza
SprawiedliwegowdrugiejpołowieXIIwieku.Jegowypra-
wynaRuśiJaćwieżangażowałyośrodeklubelskiiutrwa-
lałyjegopozycjępolityczno-administracyjną(Rozwałka
1997).Możnazatempowiedzieć,żewpierwszejfazie
rozwojuośrodkalubelskiegoznaczącąrolęodgrywały
czynnikipolityczne,zdużymudziałemzamierzonych
decyzjikolejnychwładcówkrakowsko-sandomierskich.
Lublin,będącelementemstrategicznegoplanubudowy
państwa,dośćszybkostałsięteżformalnymośrodkiem
władzypaństwowejikościelnej.Przyjmujesię,żenaj-
późniejwXIIwiekumiastozostałosiedzibąarchidiako-
natu,anapoczątkuXIIIstolicąkasztelanii,coznacząco
wzmacniałojegorangę(por.Sułowski1965;Rozwałka,
Niedźwiadek,Stasiak2006).Wtymczasieukształtowała
sięteżostatecznastrukturaosadniczamiasta,będąca
kanwądladalszegorozwojuprzestrzennego.
Zprzyczynnaturypolitycznejwewczesnomiejskiejfa-
zierozwojuLublinprzechodziłznaczącezmianywzakre-
siestrukturyprzestrzennej,dotycząceprzedewszystkim
lokalizacjigroduobronnego,awrazznimpodgrodzia.
Pierwszygróddobyplemiennejznajdowałsięnawzgórzu
Staromiejskimpołożonymnaskrajuwysoczyznylessowej
zamykającejodpołudniadolinęCzechówki.Powcieleniu
ośrodkalubelskiegodopaństwapiastowskiegonajego
lokalizacjęwybranoinnewzgórze,popółnocnejstronie
doliny,zwanedzisiajGrodziskiem.Prawdopodobniejuż
wXIwieku,zewzględówobronnych,nastąpiłarelokacja
grodunakolejnewzniesienie,położoneponowniena
południeoddolinyCzechówki,wmiejscuzapewniają-
cymwyższypoziombezpieczeństwaprzednajazdami
wrogichplemionzpółnocyizewschodu(Rozwałka,
Niedźwiadek,Stasiak2006).Byłatoostatecznalokalizacja
Ryc.1.1.LublinwsieciosadniczejPolskiwokresiepanowaniapierwszychPiastów
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawie:Czapliński,Ładogórski1973;Najgrakowski1993.
10
