Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MartaWyka–Historieparalelne,archiwailisty…
29
umysłuhermeneutycznegoobszaremlekturyahistorycznejcopraw-
da,leczniezmierniepobudzającejwyobraźniębadawczą.Paralele,
mikrohistorie,listy,zarysydokumentówstwarzająrówniesilnąmoty-
wacjębadawczą,jakniegdyśwszelkieformyliteraturyfaktu.Powiem
więc,iżsąnowąliteraturąfaktuwjejstadiumzałożycielskim.
Oprzerabianiuczasu,czylizłożonymstatusiepamięciiwyobraźni
oprzeszłości,pisałPaulRicoeur7ijegoujęciechciałabymwtym
miejscuprzypomnieć.Wprowadziłonmianowiciedystynkcjępomię-
dzyHsouvenir”iHsesouvenir”.Wjęzykupolskimjejniema,nie
możnabowiemHsięwspominać”możnaconajwyżejHwspominać”
lubwspominaćsiebiejakoinnego.WedleRicoeurainaczejkon-
struujemysiebiewspominanego(sesouvenir),inaczejzaśbudujemy
wspomnieniejakorelacjęzprzeszłości–czylirelacjęjużnasyconą
historycznie.Hermeneutawtakimpodzialeznajdzieźródłointerpre-
tacyjnejinwencji.Będziezapewneposzukiwałprzestrzeniporozumie-
niapomiędzywykładniąhistorycznąiegzystencjalną.
Potrzebnejestjednak,abyosiągnąćbadawczysukces,speł-
nieniepewnychwarunków,przeorientowaniemyśleniaoliteratu-
rzewkierunkuprzezniązarzuconymiczęściowoponiechanym.
Niedokończonylist,niejasny,zamazanyzapis,fotografia,której
bohaterównieznamy,wrazzfundamentalnymdlatakiegopostę-
powaniapytaniem:ktojestnatymzdjęciu;ktosiękryjezaNN–
wymagaempatii,niezbędnejdoichzrozumienia.Lekturalistówjako
portretówparalelnychzakładazkoleipowrótzałożeniaiwjakimś
sensiewiarywistnieniemocnegopodmiotu,botowłaśniemocne
podmiotybudująprzestrzeńepistolograficzną.Mogąteżbudować–
jeśliprzyjmiesiętakiezałożenie–rzeczywistośćposttraumatyczną,
pozaprzestrzeniąlękuizagrożenia.Niezawszewarunkite(czyim
podobne)będąspełnione,wydajesiętoszczególnietrudnewlite-
raturzepolskiej,gdzietrzeciejużpokoleniezdajesprawozdanieze
stanuduchapoklęscewojnyidoświadczeniuHolocaustu.
EwoluującawciążHpamięćarchiwów”zawieraobietnicęnowych
znalezisk,jestzatemnacechowanaarcheologicznie.Aleniejest,
powtarzam,wiernymodbiciemprzeszłościihistoryczności.Wciążjest
natomiast,coważne,zbiorempapierowym.Rolapapierujakobudul-
cakulturowejprzeszłościteżdomagasięuwzględnienia.Piszeotym
7WksiążcePamięćihistoria.
