Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MartaWyka–Historieparalelne,archiwailisty…
27
Jeżeliprzeszłośćpowracadonaswformielistów,tojednocześnie
listysąprzedmiotemodmiennegobadania.Słowem,sądeterminowa-
ne,jakoaktumysłowy,przezwłasnąformę,czyli,jakbypowiedziała
badaczkatejproblematyki,przezfakturę.
Choćznaneodklasycyzmu,zaśspopularyzowaneprzezroman-
tyzm,listy,obokswojejniewątpliwejfunkcjiświadectwa,ukazująsię
namwponowoczesnościjakopowierzchnia,którądopierotrzeba
zapełnićodpowiednimifigurami,znakami,dopowiedzeniami6.Może
wyniknąćztegodziałanialiterackasztukaportretu,uprawianajuż
przezpolskicheseistówXX-wiecznych.Przywołałabymtutajprzede
wszystkimklasycznyPortretKantaB.Micińskiego,esejznajdujący
siębliskorealistycznejtechnikiportretowania.Wszystkieelementy
tegoportretutłumacząsiępoprzezwłasnąobecność,zaśdopiero
nieobecność,czyliśmierćKanta,zaświadczonabrakiemoddechufilo-
zofawlustrze,czylibrakśladu,jestznakiemśmiercifilozofa.Kant
umieranadrugimplanie.Brakświadczyonieobecności,nierelacja.
FakturaMicińskiego,czyliczasyKantaprzetworzoneprzezśrodki
wyrazudostępneeseiściewXXwieku,jestotyleszczególna,że
używaonprzedewszystkimwłasnegozasobufilozoficznego,abyuka-
zaćzjegopomocążyciecodzienneKanta.Dyskursfilozofii,niby
niewidzialnaręka,kierujeobrazemfilozofa,którywygasa,powtórz-
my,razemzbiografiąKanta,zamkniętąpodsuniętymprzezprzyja-
cielalustrem,coprzypominaużytyniegdyśwteatrzeprzezJerzego
GrzegorzewskiegochwytHpowolnegociemnieniamalowideł”.
Portretyzwielokrotnione(coosiągasięprzyużyciulistów)wyma-
gająmniejszegowysiłku,zarównoautorówjakczytelników:siłaper-
swazji,azatemrównieżatrakcyjnośćpercepcji,wiążesięprzecież
nietylezdyskursemiwiedzą(czyliwiedząowłaściwościachimoż-
liwościachfaktury),ilezdemonstracją,zetknięciemprzeciwieństw,
przywołanieminnychtechnikwyrazu,innegopismaniżdykcjaepi-
stolograficzna.
Archiwaprzeszłościpodlegnąwjakimśmomenciewyczerpaniu.
Czybędąsięonepomnażaćoarchiwanowoczesności?Jakwia-
domo,jesttopytanieotwarteinieumiemynanieodpowiedzieć.
Oczywistakonstatacjaocywilizacyjnejzmianieobejmującejrów-
nieżśrodkikomunikacjinierozświetlaniepewności.Niewiadomo,
6Zob.MartaWyka,Miłoszirówieśnicy.Domkniecieformacji,Kraków2013,
rozdziałzatytułowanyProjektyumysłowewlistach.
