Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
72
RozdziałI.Tradycjeekonomiiliteratury
akumulacjipierwotnej,którychpieniądzwcaleniewyeliminował,
aktóreczęstowytworzył.Powszechnamobilizacja,oczymmówi
choćbyostatniaktFausta,towłaśnierabunek,kradzież,szantaż,bru-
talnezniszczeniestarychsposobówżycia.
Dopełnieniemtezowszechmocypieniądzajakoprzewodniego
mediumsąfragmenty,wktórychHörischrozważajegozniknięcie:
Gdybypieniądznaglezniknął,wszystkopozostałobytakie,jakie
byłoprzedchwilą:niezniknąłbyżadendom,żadenowoc,żaden
towar,żadenbyt(oczywiściepozamonetami,banknotami,czekami,
wekslami,książeczkamioszczędnościowymi,akcjamietc.).Ajednak
wszystkobyłobyzupełnieinne.Światbyłbycałkowicienieczytelny
–zniknąłbywodurzającej,uniwersalnejdezorientacjiwobeczaniku
wszelkiejstruktury157.
Terozważanianiezostałyzilustrowaneprzykładami,tymczasem
łatwopokazać,żenowożytnośćopróczmobilizacjipieniężnejoznacza
teżinnyproces:wspominaonimGeorgSimmel,równieżpodkreślają-
cyolbrzymiezasługipieniądzawtworzeniuindywidualnejwolności
izmienianiuświata.AutorFilozofiipieniądzaprzedstawiapóźnośred-
niowiecznąsytuacjęgospodarstwnawschodzieNiemiec,gdziedomi-
nowałachłopskagospodarkapieniężna:
Poupływiekrótkiegoczasunastąpiłjednakodwrót:rozpowszechni-
łysięwielkieposiadłościziemskie,zwłaszczanawschódodŁaby,
izpowodzeniemzmierzałydotego,byprzywiązaćchłopadozie-
mi.Jednocześniewymianazapomocąpieniądzawypartazostała
przezwymianęnaturalną.Przywiązaniuchłopadojegopozycji
ekonomicznej,jegobytudojegoposiadania,towarzyszytuzanikanie
gospodarkipieniężnej158.
określającenowożytnośćwśrodkowejiwschodniejEuropiewtór-
nepoddaństwojestwłaśnietakimwyeliminowaniempieniądza,spra-
wieniem,żedopołowyXIXwiekuwarstwyuprzywilejowanemogły
czerpaćzyskzobszarówpańszczyźnianejnędzy159.
Jaksięmahistoriaprzewodnichmediówdoliteratury?Dlacze-
gowłaściwietekstyliterackiepotrzebnesądonapisaniahistorii
teologicznej,ekonomicznejimedialnej?Czyprojektontosemiologii
157
Ibidem,s.70.
158
G.Simmel:Filozofiapieniądza.Przeł.A.Przyłębski.Warszawa2012,s.361.
159
Hörischpisze–nawiązującdoNietzschegoiHeideggera–oobszarachnędzy:
flGdzieniemazysku,niemateżwyzysku.Pustyniasięrozrasta”.J.Hörisch:Orzeł
czyreszka.Poezjapieniądza…,s.119.
