Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pozastereotyp.BadaniawśródstaroobrzędowcówzukraińskiegoBudziaku
11
XVIIIwiekuuwagęstarowiercówzaczęłoprzyciągaćinne,odleglej-
szepogranicze:Rzeczypospolitej,ImperiumOsmańskiegoipaństwa
Habsburgów.Dowędrówkiwtymkierunkuzachęcałmiędzyinnymi
starodubskidiakFilip.Prawdopodobnieodjegoimieniapochodzi
etnonim,którywkrótcerozpowszechniłsięnaznacznychobszarach,
odPolesia,przezPodole,ażpoBesarabię.JegopierwotnawersjaFili-
ponipodwpływemjęzykaukraińskiegowkrótceuległatransformacji
wformęPiliponi.Termintenbyłnotowanynacałymwymienionym
obszarze,jednaknajbardziejchybaupowszechniłsięnaPodolu,czego
dodziśwyraźnymświadectwemsąlicznetoponimy.Zkoleipodwpły-
wemjęzykarumuńskiegonastąpiłaostatniatransformacjaetnonimu
dowspółczesnejformyLipowanie(natematetnonimuLipowaniezob.
Prigarin2010a,s.377–385;Abakumowa-Zabunowa2008,2012).
NapływstarowiercówdoBudziakuideltyDunajutrwałprzezcałą
pierwsząpołowęXIXstulecia,choćmniejliczneprzypadkizdarzały
siętakżeipóźniej.Opróczdwóchgłównychpotokówmigracji:niekra-
sowskiegoilipowańskiego,zwolennicystaregoobrzędudocieralinad
DunajprzezNoworosję(Prigarin2010a,s.78–92).Wielościkierunków
migracjiodpowiadałowewnętrznezróżnicowaniestarowierskiejspo-
łeczności–tworzylijąludzieoróżnymstatusiespołecznym(kozacy,
chłopi,mieszczanie)iróżnychtradycjachgospodarczych(Niekrasowcy
trudnilisięgłównierybołówstwem,wśródLipowandominowałyzajęcia
rolnicze).Formowaniesięodrębnejgrupynaddunajskichstaroobrzę-
dowcówtrwałodopołowyXIXwieku,czegoodzwierciedleniemjest
choćbystopnioweutrwalaniesięwspólnejnazwy.Początkowookreś-
leniaNiekrasowcyiLipowaniefunkcjonowaływregionierównolegle.
Dopierozczasem,gdykozackistatusNiekrasowcówzacząłtracićna
znaczeniu,wszyscystaroobrzędowcyregionuprzyjęlijednąnazwę–
Lipowanie(Fienogien2004).
HistorięlipowańskichwspólnotwpołudniowejBesarabiioddrugiej
połowyXIXwiekuznaczyłykolejnezmianygraniciprzynależnościpo-
litycznej.W1856rokuPodunawieweszłowskładrumuńskichKsięstw
Dunajskich,podporządkowanychImperiumOsmańskiemu.Wlatach
1878–1918ponowniestałosięczęściąRosji.Wokresiemiędzywojen-
nymcałyobszarosadnictwalipowańskiegoznalazłsięwgranicachRu-
munii.W1944rokuBesarabiaweszławskładZwiązkuRadzieckiego.
NawiększościjejobszaruutworzonoMołdawskąRepublikęRadziecką.
Południowyfragment,większośćhistorycznegoBudziaku,przypadł
