Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sąsiednichkultur.Chodziłotuoprocesewolucjiodmałejhomogenicznej
grupydobardziejzłożonegoplemienia—ipozajegogranice.Trzeba
podkreślić,żepierwotnagrupaetnicznazeswojąjednorodnąizwartą
jednostkąkulturyjesttożsamazespołeczeństwem.Wmiaręrozwojuform
społecznychtakatożsamośćstajesięproblematyczna.Badaczenarodw
musząwięcrozstrzygnąćwzajemneodniesieniapojęćnarodu,społeczeńs-
twaipaństwa.
Jesttodziedzinapoglądwspornych.Ichrozbieżnościwiążąsięze
wspomnianąwyżejniejednoznacznościąpojęciakultury.Wpierwotnych
grupachetnicznychrozrżnieniekategoriikulturyniejestszczeglnie
istotne,chociażantropologKroeberuznałjezawłaściwe.Wtamtych
grupach-społeczeństwachwszystkietrzywymienionepoprzedniokategorie
kultury(bytu-rzeczywistości,socjetalnaisymboliczna)sązesobąściśle
połączone.Każdyelementgospodarkiiorganizacjispołecznejjest
nasyconysensamisymbolicznymi,macharakterwartościijestpowiązany
zodpowiedniąpraktykąrytualną.Wystarczyprzypomniećtrobriandzkie
technikibudowyczłnaiuprawyogrodwnarafachkoralowych,
opisaneprzezMalinowskiego,lubanalizowaneprzezLévi-Straussa
systemypokrewieństwaistrukturyspołecznewBrazyliialbojego
analizępraktykmedycynypierwotnejjakospektaklu(Lévi-Strauss,
1970,s.239n.;1971).
Wmiaręrozwojucywilizacjiipostępwracjonalistycznego„od-
czarowania”światazwiązekpomiędzytechnikąaczynnościamipraktycz-
nymirozluźniasięirozrywa.Sferaspołeczno-politycznaracjonalizuje
idezaksjologizujesięmniejkonsekwentnie.Aleionaulegaodczarowaniu
wpotocznychsytuacjach,pozamomentaminapięćikryzysw.Dokonuje
sięrozdziałkulturyinstrumentalnejodsymboliczno-aksjologicznej.Roz-
działtenwystępujejużnietylkowświadomościzewnętrznegobadacza,
antropologa,ktryniepodzielałwierzeńiprzekonańkrajowcwozwiązku
zabiegwmagicznychztechnicznymskutkiemczynności.Całespołeczeń-
stwastająsięświadometegozrżnicowaniadziedzin—przynajmniej
wsferzepraktycznychinteresw.
Uznajączjawiskonaroduzafaktkulturytrzebawięcporozumiećsię
codotego,jakiedziedzinykulturysąmniejlubbardziejswoistedla
określeniaiwyodrębnieniazbiorowościnarodowych.Wyznaczato
płaszczyznęteoretycznychsporwzwiązanychzokreśleniemzwiązkulub
odrębnościpaństwa,społeczeństwainarodu,historycznegozasięgutego
ostatniegoijegozrżnicowańwczasieiprzestrzeni.
23