Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10I.LOGICZNAANALIZAWYPOWIEDZI
B.Wypowiedzijasneiniejasne
Immniejjasnosięwyrażamy,tymtrudniejnasze
stanowiskozakwestionować.Uściślanieodbieranierazsło-
womcałąmoc.
AndrzejMalewski
Kiedyniewiadomo,cosięwłaściwiewdanejwypowiedzitwierdzi,wszelkie
dociekanianadjejprawdziwościąwzględniefałszywościąsązajęciemkompletnie
jałowym.Toteżgłównymwymogiem,jakistawiasięwlogicewypowiedziom
pretendującymdostatusutwierdzeń,jestto,abybyłyonedostateczniejasne—aby
niedopuszczałyróżnorakichinterpretacji.Doniespełnieniatakiegowymogumoże
dojśćprzyokazji:
(a)amfibolii,czyliniefortunnejkonstrukcjigramatycznej(np.
,,ZarządING
gromadzistaletestymotywacyjnepracownikówioceniaichprzydatność’’
—testówczyteżzatrudnianychosób?),
(b)niedopowiedzenia,tj.pominięciapewnychistotnychskładników(np.
,,ProfesorWiśniewska-Roszkowskatoniezawodnyautorytet’’—dlakogo
iwjakiejdziedzinie?),
(c)użycianiejednoznacznegoterminu(np.
,,NadosiedlemTarchominnie
pojawiłysięnigdyżurawie’’—ptakiczydźwigibudowlane?).
Wwielusytuacjachniepotrzebatroszczyćsięzbytniooprecyzjęsfor-
mułowania,ponieważwerbalnyipozawerbalnykontekstwypowiedzi,atakże
podstawowawiedzaoświecie,pozwalajązazwyczajodbiorcywybraćtęinterpreta-
cję,którazostałazamierzonaprzeznadawcę.Jeżelijednaktaksięniedziejeibrakjest
wyraźnychwskazówek,jaknależywypowiedźrozumieć,tonadawcawysławiasię
wsposóblogicznieniepoprawny(chyba,żebędącnp.dyplomatączywróżbitą
rozmyślnieunikaklarownegoprzekazu).
Niejasnośćwskrajnejpostacicechujewypowiedzimętne,któremogąpodlegać
niemalniezliczonyminterpretacjomistanowiązregułysymptommętnegomyś-
lenia.Wtegorodzajuprzypadkachnadawcasamniewie,cowłaściwiegłosi,gdyż
nietylestarasięadekwatnieisumienniezdaćsprawęzjakiegośstanurzeczy,ile
raczejchcezademonstrowaćjakieśbliżejnieokreślone—iprzeztoniepodważalne
—osądy,poczucia,intuicjeiwrażenia.
Nośnikamimętnościsąnajczęściej:
(a)wyrażeniaobarczonenotorycznąwieloznacznością(np.
,,Liberalizm
kończysięnaogółtotalnąklęską’’),
(b)zwrotyubogiewtreściopisowe(np.,,DziejeCesarstwaRzymskiegowciąż
oczekująnapogłębionąanalizę’’),
