Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PodstawowytekstKotarbińskiego,ujawniającyjegozapatrywanianate-
matzadańifunkcjiteatru,jakwiemy,opublikowanyzostałw1873rokuna
łamachdwutygodnika„Niwa”
71
.Obszernestudiumpoświęconeestetycznym
orazspołecznymfunkcjomteatruujawniałotypowedlawczesnegopozytywi-
zmuwarszawskiegoorazsamegoKotarbińskiegopoglądynasztukę,wtym
przekonanieosilespołecznegooddziaływaniateatru.Jegoutylitarneieste-
tycznepowinnościzostałyprzezkrytykaściślepowiązanezdominującymty-
pemrepertuaru,którydzieliłwedługkategorii„użyteczności”oraz„tenden-
cyjnościpozytywnej”i„negatywnej”.PonieważtekstKotarbińskiegobyłjuż
szerokodyskutowanywliteraturzeprzedmiotu
72
,wtymmiejscubędziejedynie
rozpatrywanywkontekścieartykułówopublikowanychw„PrzeglądzieTygo-
dniowym”wpierwszymdziesięcioleciujegofunkcjonowania.Wartojednakza-
znaczyć,żezadaniawspółczesnegoteatrupostrzegałKotarbińskimożliwiesze-
rokoitonietylkowodniesieniudouznanychscenwarszawskich,aletakże
zjawiskstosunkowomłodychorazkształtującychsięwniezwykleintensywny
sposóbnagrunciewarszawskiegożyciateatralnego.Kotarbińskibyłautorem
jednegozpierwszychkrytycznychomówieńpoświęconychwarszawskimtea-
trzykomogródkowym(rok1871)
73
.Krytykzauważałpewnąprawidłowość.
KoniecsezonuletniegonascenachWTRoznaczałnatężeniezjawiskaokreślo-
negomianemprzymierza„bawaruigastronomii”.Teatraogródkowezyskiwa-
ły
,jegozdaniem,szczególnąpopularnośćwśródmałowybrednejirówniemało
wymagającejpubliczności,nastawionejnascenicznąefektowność,brakiwsztu-
ceaktorskiej,zaledwieznośnedekoracjeorazkostiumy
.To,copodobałosięna
scenachogródkowych,niezawsze„przebijałosię”doteatrówrządowych.Obok
wyróżniającychsięteatrówTivoli(zespółPawłaRatajewicza)czyEldorado
(zespółFeliksaLeonaStobińskiego),pozostałe„ogródki”pozostawiaływiele
dożyczenia,zwłaszczagdychodziłooocenępracyreżyserskiejorazartystycz-
nej.MożliwościdalszegorozwojuscenogródkowychKotarbińskioceniałwedle
trzechkryteriów(zadaniateatrówogródkowych):dostosowaniaprogramudo
publiczności,któraodwiedzałateatryogródkowe;kształtowaniaambicjiwy-
stawianiauznanegorepertuaru(główniepozytywistycznejkomediisalonowej),
1111111
71
Por.tenże,Estetyczneispołeczneznaczenieteatru,„Niwa”1873,t.3,nr31,33,36.Artykuł
przedrukowanowt.4PolskiegopiśmiennictwateatralnegoXIXwieku.Por.tenże,Zeświata
ułudy.Wybórpism…,s.13-38.
72
Por.Z.Przychodniak,Wświecie„ułudyromantycznej”…,s.210-213;J.Michalik,„Aniko-
ścł,aniwszechnica,aniapteka,„RocznikKomisjiHistorycznoliterackiej”1990,t.XXVII,
s.31-44;T.Sobieraj,Polskakrytykaimyślteatralna…,s.62-66,78-81.
73
J.Kotarbiński,Przeglądteatralny.Teatraogródkowe,„PrzeglądTygodniowy”1871,nr36,
s.293-294.
29