Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.Kant,Krytykapraktycznegorozumu
zyskałafilozofiaSchopenhauera,którylubiłpodawaćsięzaprawdziwegoucznia
Kanta,wtedyodnośnystanrzeczyrównieżnieuległzmianom.Gdyżcoprawda
odróżnianieświatazjawiskowegoinoumenalnegoorazzwiązaneztymprzeciw-
stawieniecharakteruempirycznegoimyślnego[inteligibilnego-przypisredakcji]
zbliżałowpowyższympunkciepewnąstronęetykiKantaiSchopenhauera,tojednak
uczuciowycharakterjegocodziennejetykiwspółczuciaimistycznypierwiastek,
jakimprzepojonajestjegonaukaonirwanie,dostępnejdlaniewielutylko,zdra-
dzająsilnyodcieńromantyzmuiodbiegającałkowicieodzasadmoralnychKanta.
Nawetodrodzeniefilozofiikrytycznejwsiódmymdziesięcioleciuniezapewniło
etyceKantanależnegouznania,gdyżdotyczyłoprzeważniezasadKrytykiczystego
rozumu,aniepraktycznego.Dopierow1877rokuHermanCohen(profesorfilo-
zofiiwMarburgu)wswejksiążceKantsBegründungderEthik(wydaniedrugie,znacz-
nierozszerzoneukazałosięw1910r.)uwydatniłzasługiKantanapoluetykiprzez
zwrócenieuwaginametodęanalitykipraktycznegorozumu,najejformalnyaprio-
ryzm,najejtranscendentalizm.WtymteżkierunkurozwinąłCohenpoglądyKanta
wdzieleEthikdesreinenWillens(1904).
OdczasuukazaniasiępracyCohenaoetyceKantazainteresowanieniąwciąż
wzrastaizwiększasięliczbajejzwolenników.Zasadniczaidea-aprioryzmformal-
ny-znajdujezastosowanietakżepozadziedzinąetykiwłaściwej,wfilozofiiprawa
isocjologii.Wfilozofiiprawasłużyonzapodstawęwznowieniakoncepcjiprawa
naturalnego,wiecznegocodoswejformy,aulegającegozmianomtylkowtreści;
wsocjologiiwskazujeniedopuszczalnośćkonkretnych,utopijnychideałówspołecz-
nych,zastępującjeprzezformalneideowedrogowskazy.IchoćwpływetykiKanta
okazałsiębezsprzeczniemniejszyniżoddziaływaniejegofilozofiiteoretycznej,to
jednakwewspółczesnejliteraturzeetycznejiprawno-społecznejcorazczęściejdaje
sięzauważyć.
IV.
Niniejszyprzekładdokonanyzostałnapodstawiewydania(z1906r.)Krytyki
praktycznegorozumu,sporządzonegoprzezK.VorländeradlaBibliotekifilozoficznej
DürrawLipsku.Wydanietojestpóźniejszeaniżeliwydanieprzygotowaneprzez
NatorpadlaBerlińskiejAkademiiUmiejętnościipozainnymikorektami(np.Grillo,
Hartensteina,Kehrbacha,Adickesa,Natorpa)podajerównieżswewłasnepoprawki
ipropozycjezmianytekstu.Zkorekttychwmiarępotrzebykorzystaliśmyprzy
przygotowywaniuniniejszegoprzekładu.
Odnośnieterminologii,którejtrzymaliśmysięwniniejszymtłumaczeniu,
zamieszczonynakońcuksiążkisłowniczekfilozoficznydostateczniezorientuje
wtymwzględzieczytelnika.Chcielibyśmytubliżejrozpatrzyćtylkokilkatermi-
nów,ważnychdlafilozofiipraktycznejKanta,anastręczającychtrudnościprzytłu-
maczeniu.Zanimdotegoprzystąpimy,zwrócićchcemyuwagęnato,żewyrażenia
